زیگورات چغازنبیل شوش

زیگورات چغازنبیل شوش ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو و میراث ملی ایران می باشد که از قدیمی ترین بناهای تارخی کشور شناخته می شود ، این سازه مربع شکل که در ضلع خود ۱۰۶ متر طول دارد با سه حصار متحدالشکل به معبدی عجیب در مرکز آن می رسد که با معماری بی نظیر در دسته جاذبه های مذهبی ایران قرار دارد و امروزه گردشگران خارجی فراوانی از آن بازدید به عمل می آورند .

همچنین به گفته مورخین این بنا توسط دو شخص مهم مذهبی ایران باستان یعنی اینشوشیناک و نپیریشا از خدایان مهم عیلامی ها طراحی و ساخته شد ، در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری ایران و در این پست با راهنمای بازدید از چغازنبیل شوش آشنا خواهید شد ، با این تودی همراه باشید .

چغازنبیل

این مکان عظیم ترین اثر تاریخی ایران واولین اثر ثبت شده ایرانی در میراث فرهنگی یونسکو هست. که خاور شناسان ان را اولین مکان مذهبی ایران میدانند ، زیگورات (چغازنبیل) در استان خوزستان و شهرستان شوش واقع شده است ویکی از اثار فرهنگی با قدمت تاریخی که در زمان ایلامی ها درحدود ۱۲۵۰سال پیش ازمیلاد توسط اونتاش گال پادشاه بزرگ ایلام باستان برای ستایش ایزد اینشو شیناک نگهبان ساخته شده است ، این اثر باستانی بخش به جا مانده ازشهر دورانتاش است .

بخشهای چغازنبیل

زیگورات  – معبد الهه اینشو شیناک – میزقربانی – مجموعه معابد شمال غربی – معبد چهرگوش غربی – معبد چهارگوش جنوب شرقی – نیایشگاه سه گانه-دروازه بزرگ – دروازه ارابه ها-دروازه شمال شرقی در حصار اول این مکان قرار دارد . حصار دوم ان شامل معبدهای حصار اول و بنا های تاریخی چغازنبیل مثل (دروازه شوش _گذر گاه شاهی …) را دربرمیگیرد حصار سوم هم محدوده شهر را نشان میدهد.

بنای اصلی چغازنبیل

بنای اصلی زیگورات در اصل ۵ طبقه بوده که در اثر برخورد با عوامل فرساینده طبیعی ازبین رفته و امروز فقط دو طبقه از ان باقی مانده است، این طبقات به صورت موازی نسبت به یکدیگر از سطح زمین قرار گرفته اند، حصار اطراف محوطه ۱۶۲۵۰ متر، اضلاع این اثر ۱۰۵*۱۰۵متر بوده ، ارتفاع آن از سطح زمین ۵۳ متر است، که اکنون فقط ۲۵متر از ان باقی مانده است، حیاطی با ابعاد ۴۰۰*۴۰۰متر مربع در پیرامون این اثر به وجود امده است.

این مقاله یکی از اسرار آمیز ترین و جذابترین و اولین اثرهای تاریخی کشور عزیزمون ایران که پس از سال ها سر از دل خاک این سرزمین کهن بیرون اورده و با قدمت ۱۲۵۰ سالش در دشت صاف شوش خودنمایی میکند ، را معرفی میکنیم ، این بنای تاریخی که مورد تو جه کل دنیا قرار گرفته و یکی از برجسته – ترین نماد های کشور ایران هست و مکان مناسبی برای سفر به تونل زمان و گشت گذار در تاریخ – فرهنگ مذهبی مردم آن زمان و آزاد شدن ذهنمون از دغدغه ها و مشکلات خستگی های امروزه هست .

در دل این بنای تاریخی و قدیمی ترین تصفیه خانه دنیا قرار گرفته است ، در معماری ان از قدیمی ترین کاشی ها در نوع خودش استفاده شده است ، باعث تشکیل شرکت نفت ایران شده که این نیایشگاه در حمله اشور بانیپال به همراه تمدن ایلامی نابود شد، در زمان پهلوی دوم بدست رومن گیرشمن فرانسوی از ان خاک برداری شد.

وجه تسمیه چغازنبیل

زیگورات از زقوره اکدی سامی به معنی قله کوه و مکان مرتفع امده است ، دورانتاش نیز از ترکیب دو واژه BURو عیلامی به معنی مکان منزلگاه و اونتاش نام پادشاه ایلامی که دستور ساخت این بنا را داده است.واژه چغازنبیل به زبان لری به معنا تپه سبدی است. ساکنان محلی به تپه های غیر طبیعی(چغا)می گویند و زنبیل نیز به معنا سبد است و از اونجای که این محل قبل از کشف به شکل سبد وارونه بوده به ان چغازنبیل می گویند و زیگورات در زبان سومربه معنای معابد چندطبقه پله ای شکل است.

چگونگی کشف چغازنبیل

درسال۱۸۹۰میلادی زمین شناس سرشناس ژاک مورگان گزارش می دهد که در ناحیه چغازنبیل معادن نفت وجود دارد که همین کشف باعث تاسیس شرکت نفت ایران شد، پس ازگذشت ۵۰ سال مهندسانی که سرگرم فعالیت نفتی در این مکان بودند اجری را پیدا کردند ، که روی ان نوشته های بود.اجر را برای باستان شناسی که در شوش کاوش میکردفرستادند و پس از یک زنجیره کاوش های که در این اثر صورت گرفت به کشف معبد و آثار مهم دیگری انجامید، دیوارهای متمادی این بنا به شکل زنبیل وارونه زیر خاک بود تا اینکه بدست رومن گیرشمن فرانسوی از آن رو نمایی شد .

میز قربانی

در اطراف معابد بر روی کفه اصلی دو سکوی بریده دیده میشود که فرضیه های مختلفی در مورد آن ها گفته شده برخی انها را قربانگاه و برخی دیگر مربوط به ستاره شناسی و ساعت خورشیدی دانسته اند و دومارو پنج زن در اطراف آن قرار دارد.

معابد هیش متیک و وروهوراتیو

این معبد در حوالی دروازه شمال شرقی تمنوس (حصار اول)قرار داردوقف دو الهه مذکر به نام هیش متیک و وروهوراتیوبوده، در این معبد۲۱ اجر کتیبه دار پیدا شده که نام دو خدای باستانی ایلامی ها روی ان ها نوشته شده است.

دروازه شوش

این دروازه در دیواره جنوب غربی قرار دارد که به سمت شوش می باشد ، ۴ برج به این دروازه چسبیده بودند و گذر گاه باریکی به وجود اورده بودند ، که این دروازه با خشت شکسته پوشیده شده و زمین بیرون این دروازه را با سنگ ریزه ساخته اند.

برج نور کیپرات

این برج که در وسط دیواره جنوب شرقی ودر نزدیکی گذر گاه شاهی است در ساختآن از آجر استفاده شده است .

گذر گاه شاهی

در دیوار جنوب شرقی دروازه وجود داردکه به گذر گاه شرقی مشهور است این دروازه تنها دروازه تنها دروازه ای که پلکانی خم شده به شکل ارنج دست دارد و در امتداد طول دیواره جنوب غربی اش سکوی به عرض دو آجر وجود دارد.

دروازه ارابه ها

این دروازه در گوشه جنوبی حصار اول واقع شده است ، کف دروازه سنگ فرش شده و بر روی آن اثری مثل چرخ گاری دیده میشود به همین دلیل به ان دروازه ارابه ها می گویند.

دروازه شمال شرقی

عظیم ترین ومهم ترین دروازه تمنوس است که ۴ برج دارد و تمام سطح دروازه با آجری های شکسته پوشیده شده است .

مجموعه غربی

دیوار های این بنا از اجر های شکسته شده تشکیل شده است و یک آشپز خانه معمولی هم در آن وجود دارد، این بنا برای اقامت کارگران بنا شده بوده.

نیایشگاه نوسکو

این مکان که در محوطه اقامت شاه قراردارد به شکل(T)انگلیسی بوده و نیایشگاه خصوصی شاه و خانواده سلطنتی بوده است.

کاخ ارامگاه

درضلع جنوب شرقی چغازنبیل ودر نزدیکی حصار سوم بنا های قرار دارد که به ان محوطه شاهی میگویند . کاخ ارامگاه در این محوطه قرار داردبه دلیل وجود پنج مقبره در زیر زمین به شکل سرداب این نام را روی آن گذاشته اند.

موقعیت جغرافیایی

در جنوب غربی ایران در ایران در استان خوزستان شهرستان شوش است، این سازه در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش و ۳۵ کیلومتری شهرستان شوشتر می باشد ف اما به خاطر واقع شدن در غرب رود خانه دز-مرز این دو شهرستان-در تقسیمات کشوری جز شهرستان شوش هست.

بیشتر بخوانید