کعبه زرتشت نقش رستم دقیقا روبروی آرامگاه داریوش بزرگ و آرامگاه اردشیر یکم در منطقه باستانی نقش رستم روستای امیدیه واقع شده است، ساعات بازدید کعبه زرتشت همه روزهای هفته، حتی جمعه‌ها از ۸ صبح الی ۱۷.۳۰ می‌باشد که با پرداخت هزینه‌ی ورودی می‌توانید از تمام آثار باستانی، سنگ نگاره‌ها و مقبره شاهان هخامنشی در نقش رستم دیدن کنید، فاصله شیراز تا کعبه زرتشت ۶۷ کیلومتر است که از جاده مرودشت و تخت جمشید عبور می‌کند، برای رسیدن به این جاذبه باستانی از نقشه کعبه زرتشت نقش رستم در اول مقاله استفاده کنید.
کعبه زرتشت کجاست؟
کعبه‌ی زرتشت یک بنای سنگی چهارگوش و پله‌داری در محوطه‌ی نقش رستم در کنار روستای امیدیه شهرستان مرودشت استان فارس در ایران است. محوطه‌ی نقش رستم علاوه بر بنای مذکور، یادمان‌هایی از ایلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را نیز در خود جای داده است. فاصله‌ی کعبه‌ی زرتشت تا کوه، ۴۶ متر است و دقیقاً روبه‌روی آرامگاه داریوش دوم قرار دارد و شکلش مکعب مستطیل است و تنها یک در ورودی دارد.
معماری کعبه زرتشت
جنس مصالح این بنا از سنگ آهک سفید است و بلندی آن حدود ۱۲ متر، که با احتساب پله‌های سه‌گانه به ۱۴٫۱۲ متر می‌رسد و ضلع هر قاعده‌ی آن، حدود ۷٫۳۰ متر درازا دارد. در ورودی آن به وسیله‌ی پلکانی سی پله‌ای از جنس سنگ به درون اتاقک آن راه می‌یابد. قطعه سنگها به صورت مستطیلی شکل است و بدون استفاده از ملات، روی هم گذاشته شده‌اند که اندازه‌ی سنگها از ۰٫۴۸×۲٫۱۰×۲٫۹۰ متر تا ۰٫۵۶×۱٫۰۸×۱٫۱۰ متر متفاوت است و با بست‌های دُم‌چلچله‌ای به هم وصل شده‌اند.
این بنا در دوره‌ی هخامنشی ساخته شده و از نام بنا در آن دوران اطلاعی در دست نیست، اما در دوره‌ی ساسانی آن را بُن خانک می‌نامیدند؛ نام محلی این بنا نیز، کُرنای‌خانه یا نقاره‌خانه بوده و اصطلاح کعبه زرتشت در دوران اخیر و از حدود قرن ۱۴ میلادی به این بنا اطلاق شده است. درباره‌ی کاربرد این اتاقک، دیدگاه‌ها و تفسیرهای متفاوتی ارائه شده است و نمی‌توان هیچ‌کدام از آن‌ها را به قطعیت پذیرفت.
کاربری کعبه زرتشت چه بوده؟
چنان‌که برخی این برج را آتشگاه و آتشکده می‌دانند و معتقدند که این بنا، مکان روشن کردن آتش مقدس و محلی برای عبادت بوده است اما عده‌ای دیگر با ردّ آتشگاه بودن آن، این بنا را به دلیل شباهتش به آرامگاه کورش بزرگ و زندان سلیمان و برخی از آرامگاه‌های لیکیه و کاریا، آرامگاه یکی از شاهان یا بزرگان هخامنشی می‌دانند و برخی دیگر از ایران‌شناسان این اتاقک سنگی را بنایی برای نگهداری اسناد و کتابهای مقدس دانسته‌اند اگرچه اتاقک کوچک کعبهٔ زرتشت برای نگاهداری کتابهای دینی و اسناد شاهی بسیار کوچک به نظر می‌رسد.
البته نظریات دیگری همچون معبدی برای ایزد آناهیتا یا تقویم آفتابی هم ذکر شده است که کمتر مورد توجه هستند. بر بدنه‌ی شمالی، جنوبی و خاوری این برج، سه کتیبه به سه زبان پهلوی ساسانی، پهلوی اشکانی و یونانی در دوره ساسانیان نوشته شده‌است که یکی به شاپور اول ساسانی و دیگری به موبد کرتیر تعلق دارند و چنان‌که والتر هنینگ گفته است، «این کتیبه‌ها مهم‌ترین سند تاریخی از دوره ساسانی می‌باشند.»
مسیریابی کعبه زرتشت
ساختمان کعبه زرتشت از نظر تناسب اندازه‌ها، خطوط و زیبایی خارجی، بنای زیبایی است که از نظر اصول معماری نمی‌تواند مورد ایراد قرار گیرد. این بنا امروزه بخشی از محوطه‌ی نقش رستم است و در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران قرار دارد که از طریق جاده شیراز به اصفهان قابل دسترسی است و دسترسی محلی آن از طریق جادهٔ قدیمی حاجی‌آباد – زنگی‌آباد و جاده تخت جمشید – نقش رستم امکان‌پذیر است.
سخن پایانی
در این تاریخ گردی می‌توانید از آرامگاه خشایارشاه، نقش برجسته شاپور اول، سنگ نگاره اردشیر بابکان و اهورا مزدا و نقش پیروزی شاپور دوم بازدید کنید، برای مسیریابی از نقشه این تودی در قسمت بالا کمک بگیرید و در بخش زیر هر گونه نظر خود درباره این جاذبه‌ی تاریخی کامنت کنید.
بیشتر بخوانید
- خانه نصیر الملک شیراز
- آرامگاه کوروش بزرگ
- آبشار قلات
- کاخ بار عام پاسارگاد
- اقامتگاه بوم‌گردی ماه سلطان شیراز
ایام عید نوروز شلوغه
با تشکر از راهنما های تاریخدان
کعبه زرتشت که روایت های بسیار داشته که بیشتر به عبادتگاه زرتشتیان معروف است و یا طبق اسناد محلی برای مومیایی اجساد پادشاهان و شاهزادگان بوده
خیلی وقت بود می خواستم از این مکان شگفت انگیز بازدید کنم تا بالاخره تو عید نوروز این اتفاق برام افتاد. واقعا کعبه زرتشت خیلی مکان حیرت آوری هست
کعبه زرتشت بنای باشکوه و یگانه ای به شکل مکعب در مجموعه باستانی نقش رستم می باشد که روبروی آرامگاه داریوش بزرگ قرار گرفته. قدمت بنا به دوره هخامنشیان باز می گردد اما درباره کاربری آن اتفاق نظری وجود ندارد و از نظر ساختار و چفت شدن سنگها شبیه پاسارگاد است. بنا آنچنان با اهمیت بوده که شاپور اول ساسانی روی دیواره پایینی آن به سه زبان پهلوی ساسانی و پهلوی اشکانی و یونانی شرح جنگ و پیروزی بر سه امپراتور روم را حک کرده است.
مکانی بسیار عجیب در مجموعه ی نقش رستم که در بین آن همه سنگ نگاره و مقبره با شکل و شمایل و تاریخ ساخت دیگر قرار گرفته است و هویت اصلی آن نامشخص است.این مکان در درون زمین ساخته شده است و قسمتی از آن تخریب شده است و در نزدیکی شهر شیراز و مجموعه ی تخت جمشید قرار دارد.
برای بازدید کعبه زرتشت باید به مجموعه نقش رستم بروید و کعبه زرتشت یکی از بناهای موجود در نقش رستم است.