مصلای پایین خیابان یکی از جاهای دیدنی نزدیک حرم امام رضا و یکی از جاذبه‌های تاریخی مشهد در فهرست آثار ملی ایران مشهد قرار دارد، مصلی تاریخی مشهد معروف به مصلای پایین خیابان کاربری مسجد و محل برپایی نماز دارد که از قرن دهم هجری قمری در این سازه ایوان مانند، نماز جماعت برپا می‌شود و امروزه هم همچنان کاربری خود را حفظ کرده و علاوه بر نمازهای جماعت در مصلای پایین خیابان، در شب‌هایی نظیر دهه اول محرم، شب‌های احیا و سایر تاریخ‌های مذهبی در این مصلا مراسمات مذهبی خوب و دلگشایی برگزار می‌شود.
آدرس مصلای پایین خیابان
برای رسیدن به مصلای پایین خیابان با خودروی سواری یا تاکسی، روی دکمه نقشه مصلای پایین خیابان در ابتدای مطلب کلیک کنید تا این مجموعه تاریخی و مذهبی را با کمک نقشه نشان، بلد یا گوگل مپ از محل اقامت خود مسیریابی نمائید.
- آدرس مصلای پایین خیابان: مشهد، حرم امام رضا، خیابان نواب صفوی، بلوار مصلی، بعد از سری امین، مقابل پارک کودک
تاریخچه مصلی پایین خیابان
مصلی پایین خیابان مربوط به دوره صفویه است و در مشهد، بلوار مصلی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۴۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این بنا در قسمت شرقی شهر مشهد در حاشیه بلوار مصلی واقع شده و تاریخ بنیان آن ۱۰۸۷ قمری است.
مصلی مشهد به فاصلهٔ یک کیلومتر از ضلع شرقی پایین خیابان و در حاشیهٔ بلوار مصلی قرار دارد. در قرن‌های گذشته، از نظر موقعیت مکانی در جایی بوده که برای مسافران و زائران که از بیرون حصار شهر به سوی دروازهٔ پایین خیابان می‌آمدند، جلب توجه می‌کرده‌است.
معماری مصلای پایین خیابان
این بنا شامل ایوانی بلند و در ایوانچه منتهی به فضاهای چهارضلعی در طرفین با وضعیتی متقارن است که ایوان آن به سمت قبله و بر روی فضاهای مربع یا رواق گنبدهایی با خیز کم ساخته شده‌است. تنها محراب مصلی در دیوار انتهای ایوان قرار دارد.
آن‌گونه که بر محیط پیرامون ایوان در کتیبه‌ای به خط ثلث و به شیوهٔ معرق نگاشته شده، این بنا در سال ۱۰۸۷ قمری هم‌زمان با حکومت شاه سلطان سلیمان صفوی به همت حاجی ملک و معماری حاجی شجاع بنّای اصفهانی و به دستور نواب عالی مقام ابوصالح ساخته شده‌است.
نمای بیرونی مصلی نیز دارای کاشی‌های معرق عصر صفوی است و در برخی از نقاط آن به ویژه در بدنهٔ فضای درونی، تزئینات گچ‌کاری و مقرنس‌کاری به چشم می‌خورد. از هنرهای دیگری که در این بنا به چشم می‌خورد می‌توان درودگری را نام برد.
تزئینات مصلی پایین خیابان
هم‌چنین بر روی تزئینات بنا و به کمک تطبیق بخش‌های اندک باقی‌مانده از عناصر تزئینی طاق ایوان، نقش‌های بسیار ظریف و پیچیده‌ای به دست آمده که در برخی قسمت‌ها با نقوش اسلیمی آراسته شده‌است. این طرح یک شمسهٔ بزرگ مرکزی را دربر می‌گیرد که در تیزهٔ ایوان جای دارد و دو شمسه نیز در طرفین طاق و شمسه‌هایی هم در پاکار ایوان دیده می‌شود.
خطوط بسیار دیگری نیز که به طرح‌های گره در دوران اسلامی مربوط می‌شود وجود دارد که بخشی از آن‌ها در حملهٔ روس‌ها به مشهد تخریب شده‌است. در سفرنامهٔ رکن‌الدوله به سال ۱۲۹۹ نیز به‌آبادی‌های پیرامون مصلی پایین خیابان مشهد اشاره شده‌است.
بیشتر بخوانید
