خانه تاریخی طباطبایی‌ها کاشان از شلوغ‌ترین جاهای دیدنی کاشان و یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی ایران در خیابان علوی قرار دارد، ساعت بازدید خانه طباطبایی‌ها کاشان همه روزه از ۹ صبح الی ۱۶.۳۰ می‌باشد، معمولا در روزهای آخر هفته و تعطیلاتی نظیر عید نوروز، جای سوزن انداختن در این خانه‌ی قجری نیست که از همین رو، توصیه داریم، بازدید خود رو در اواسط هفته و تایم خارج از تعطیلات تنظیم کنید تا با آرامش بیشتری از معماری و تزئینات کم نظیر این خانه دیدن کنید.
قیمت بلیط خانه تاریخی طباطبایی‌ها کاشان در سال جاری ۱۰ هزار تومان برای مراجعین ایرانی و ۱۰۰ هزار تومان برای گردشگران خارجی است که در گیشه‌ی ورودی خانه از شما دریافت خواهد شد، برای رسیدن به این جاذبه با خودروهای سواری از نقشه خانه تاریخی طباطبایی‌ها کاشان در ابتدای مطلب استفاده کنید تا با کمک نرم افزارهای بلد، نشان یا گوگل مپ این عمارت را مسیریابی کنید.
خانه طباطبایی ها کاشان در استان اصفهان از نظر خیلی از کارشناسان گردشگری و مردم به عنوان زیباترین خانه تاریخی ایران شناخته می‌شود و با سبک معماری متحیر کننده‌اش در سال‌های اخیر مورد استقبال مسافران ایرانی و خارجی شهر توریستی و تاریخی کاشان قرار گرفته است، در سری مقالات معرفی جاذبه های گردشگری ایران به معرفی کامل باغ فین کاشان ، مسجد اقا بزرگ و رستوران نقلی کاشان پرداختیم، حال در این مقاله با خبرنگار ویژه این تودی سری به خانه طباطبایی ها کاشان می‌زنیم، همراه ما باشید.
خانه تاریخی طباطبایی ها
شاهکاری هنر معماری ایرانی در شهر کاشان یعنی خانه طباطبایی ها در همسایگی امامزاده سلطان امیر احمد (ع) این شهر واقع شده است و شما برای بازدید منزلی با مساحت کلی چهار هزار و هفتصد و سی متر روبرو خواهید بود که در تاریخ نیمه معاصر ایران محل مهمی بوده است.
تاریخچه خانه طباطبایی ها
در گذشته یکی از افراد مشهور تجار برجسته نطنزی به نام آقای سید جعفر طباطبایی که در آن سال‌ها فرش‌های دستباف اصفهانی را به کشورهای اروپایی صادر می‌کرد، تصمیم به ایجاد خانه‌ای در خور شان خانواده‌اش گرفت و بر همین اساس یکی از محبوب‌ترین و هنرمندترین معماران ایرانی به نام استاد علی مریم که خود این معمار سرای امینی‌ها و خانه بروجردی‌ها را با زیباترین سبک معماری ایرانی اسلامی ساخته بود، ماموز ساخت منزلش کرد.
معماری خانه طباطبایی‌ها
تمامی آثار مینیاتوری و گچ بری‌هایی که امروزه در خانه طباطبایی‌ها مشاهده می‌کنید، بدست هنرمند قهار و گچ بر برجسته ایرانی آقای غفاری کاشانی ملقب به صنیع الملک طراحی شده‌اند، صنیع الملک هم یکی از بهترین نقاش‌ها و گچ‌برهای ایرانی در دوره قاجاریه بود که درباره ناصرالدین شاه را با زیباترین اشکال و آثار طراحی کرده بود.
آثار خانه طباطبایی ها
تمامی آثار نقش بسته به دیوار و سقف‌های خانه طباطبایی ها الهام گرفته از قالیچه‌ها و فرش‌های ایرانی می‌باشد و در مجموع این خانه تاریخی پس از اینکه دست به دست در بین نوادگان طباطبایی ها چرخید، سرانجام در سال ۱۳۷۳ توسط اداره میراث فرهنگی کاشان خریداری شد و برای اولین مرتبه مورد مرمت قرار گرفت و در ادامه با شماره ۱۵۰۴ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید.
دانستنی های خانه طباطبایی ها
در معماری قدیمی ایرانی و به خصوص در مناطق خشک و صحرا مانند، نظیر کاشان و اردکان، منازل و سازه با سبک گودال باغچه طراحی می‌شدند، به صورتی که پی منزل بین یک تا دو متر در گودی شکل می‌گرفت و خود خانه از سطح کوچه یک متر پایین تر بود تا در برابر آب و هوای خشک کویر و بلایای طبیعی از استحکام بیشتری برخوردار باشند.
همچنین در اکثر سازه‌های تاریخی و بویژه خانه‌های اصیل ایرانی که مربوط به ثروتمندان شهر بود بیرون منازل هیچ سنخیتی با داخل آن نداشت، در واقع آن‌ها بیرون منزل را تزئین و زیباسازی نمی‌کردند و علت آن دوری از چشم زخم بود و همچنین ترسیم و زیباسازی منازل خود را در قسمت های بیرونی نوعی تزویر می‌دانستند و از همین رو خانه طباطبایی ها دارای معماری درونگرای تاریخی ایرانی است.
بخش های دیدنی خانه طباطبایی‌ها
یعنی علاوه بر اینکه خانه طباطبایی‌ها در گودی ساخته شده است، بیرون آن کاملا با داخلش متفاوت بوده و هر آنچه زیبایی و امکانات رفاهی مناسب می‌باشد، در داخل خانه به چشم می‌خورد، در صورتی که از نمای کوچه این خانه هیچ تفاوتی با سایر منازل مجاور خود ندارد، بخش‌های مختلف خانه طباطبایی های کاشان شامل چهل اتاق زیبا، چهار حیاط که یکی از آن‌ها حیاط اصلی، دو حیاط اندرونی و یک حیاط ویژه نوکران خانه تعبیه شده، چهار زیرزمین یا سرداب و برای روزهای گرم سال سه بادگیر بی نظیر طراحی شده است، در حیاط اصلی یک باغچه زیبا و همراه با حوض‌هایی کوچک همانطور که در تصاویر مشاهده می‌کنید به زیبایی‌ها منزل افزوده است.
۱- هشتی خانه طباطبایی ها
هشتی که در سبک معماری تاریخی ایرانی حکم استراحت مهمان‌های خانه را داشته و در همان ورودی منزل ساخته می‌شده در خانه طباطبایی ها یکی از زیباترین آن‌ها را مشاهده می‌کنیم، هشتی این خانه با راهروهایی به حیاط می‌رسند و علت آن عدم مشاهده اهل خانه توسط غریبه ها بوده است.
۲- شاه نشین خانه طباطبایی‌ها
بی شک از زیباترین بخش‌ها در خانه طباطبایی‌ها، شاه نشین آن است که با آینه کاری‌های رنگی بی نظیر تصویری متحیر کننده به خود گرفته و با هفت درب چوبی زیبا رو به حیاط اصلی خانه ویژه مهمانی‌ها و میزبانی از تجار اروپایی تعبیه شده بود.
گچ بری‌های استفاده شده در سقف بخش شاه نشین خانه طباطبایی‌ها از زیباترین گچ بری‌های ایرانی بوده که در کمتر سازه تاریخی دیگری به چشم می‌بینیم و از نکات برجسته این قسمت ایجاد دو اتاق به نام گوشواره در سمت راست و چپ شاه نشین بوده که به گفته کارشناسان برای مهمانی‌های کم جمعیت تر از آن‌ها استفاده می‌شده است.
۳- اتاق‌های بیرونی خانه طباطبایی‌ها
در حیاط اصلی در سمت‌های راست و چپ خود تعداد زیادی اتاق مشاهده می‌کنید که به اتاق‌های بیرونی شهرت دارند، اتاق‌های سمت راست به اتاق‌های زمستانی و اتاق‌های سمت چپ شما به اتاق‌های تابستانی مشهور بودند، در اتاق‌های زمستانی معماری به شیوه‌ای می‌باشد که در آب و هوای بسیار سرد با کمک یک شومینه زیبا و سقف‌های کوتاه شرایط زندگی محیا بوده و در اتاق‌های تابستانی یک بادگیر سراری به چشم می‌خورد تا از گزند هوای داغ کویر ساکنین راحت باشند.
۴- تالار آینه خانه طباطبایی ها
یکی دیگر از بخش‌های عجیب و زیبا در خانه طباطبایی های کاشان، تالار آینه یا ایوان آینه می‌باشد، یکی از بهترین فرش‌های دستباف تاریخی کاشانی به نام ترنج به روی این تالار پهن بوده که تصویر آن در آینه کاری‌های زیبای ایوان باعث ایجاد فضایی دلنشین می‌شده است.
از تالار آینه بیشتر در فصول گرم سال و در هنگام شب استفاده می‌شده و نمای خوبی به حیاط اصلی و فضای سبز آن نظیر درختان انجیر دارد، یکی دیگر از دلایلی که در سقف و دیوارهای تالار آینه، از آینه کاری‌های ایرانی استفاده شده تشعشع نورهای فانوس در هنگام شب بوده، به طوری که با روشن کردن فانوس نور آن با برخورد به آینه‌ها دو برابر می‌شده و فضای بیشتری را روشن می‌کرده است.
۵- حیاط خلوت خانه طباطبایی ها
دو حیاط خلوت در جوار دو اتاق گوشواره که در سمت راست و چپ شاه نشین خانه طباطبایی ها قرار دارد که در آن نوکران برای پذیرایی امور خود را انجام می‌داده‌اند، این حیاط‌ها علاوه بر کاربری برای نوکران، نقش نورگیر ثانویه شاه نشین را داشته‌اند و با آثار نقاشی زیبا و مینیاتوری ایرانی با چشم هر بیننده بازی می‌کند.
در دور تا دور این حیاط‌های خلون دو طبقه از بخش‌های نشیمن گاه به چشم می‌خورد که در فصول گرم سال و برای دوری از گزند خورشید سوزناک منطقه کاشان ساکنین مرد در طبقه اول و ساکنین زن خانه در طبقه دوم به دور هم می‌نشستند، همچنین دو بخش طویله مانند برای نگهداری حیوانات خانه در همین حیاط‌های خلوت به چشم می‌خورند که نشان از نبوغ معماری استاد علی مریم می‌دهد.
۶- اندرونی خانه تاریخی طباطبایی ها
حال که با بخش‌های بیرونی خانه طباطبایی ها آشنا شدید، سراغ بخش‌های اندرونی این خانه تاریخی می‌رویم، گرچه آثار مینیاتوری کمتری در بخش اندرونی خانه طباطبایی‌ها به چشم می‌خورد، اما شیوه گچ بری‌ها و شیشه‌های رنگی نورگیر در تمام جهات زیبایی این بخش را دو چندان کرده است، اندرونی که محلی برای زندگی خانواده اصلی طباطبایی ها بوده دسترسی خوبی به تمام نقاط خانه دارد و یک حیاط ویژه هم سوا از حیاط های دیگر مجموعه در بخش جنوبی اش تعبیه شده است.
۷- زیر زمین
زیرزمین که در گذشته با نام سرداب در بین مردم شهرت داشته و در خانه طباطبایی ها شاهد دو زیر زمین زیبا هستیم، شاید باورتان نشود که در فصل تابستان این سرداب ها بین ۱۰ تا ۱۴ درجه سانتیگراد از بخش‌های دیگر منزل سردتر می‌باشند، اختلاف ارتفاع این زیر زمین‌ها تا حیاط اصلی مجموعه ۶ و تا کوچه ۸ متر می‌باشد که در نوع خود شگفت انیگز هستند.
۸- سرداب خانه تاریخی طباطبایی‌ها
کانال‌هایی در زیر زمین تعبیه شده تا آب و هوای گرم را به هوای خنک تر تبدیل کند و سپس به داخل سرداب وارد شود، در هر دو سرداب‌های خانه طباطبایی ها، حوض آب سرد به چشم می‌خورد که ساکنین در طول روز به دور آن می نشستند و از زندگی غیر تجملاتی خود بهره می‌بردند.
۹- مطبخ خانه
مطبخ خانه طباطبایی ها یا بخشی که نوکران در آنجا بیشتر وقت خود را می‌گذراندند، در مطبخ همچنین یک سرداب یا زیرزمین به چشم می‌خورد که نقش انبار مواد غذایی را داشته و در کنار آن دو تنور زیبا و بخش‌های شستشو تعبیه شده‌اند، در بخش مطبخ اثری از گچ بری‌های پیشرفته و زیباسازی به چشم نمی‌خورد و تنها محل خانه می‌باشد که ساده طراحی شده است.
چگونه به خانه تاریخی طباطبایی‌ها برویم ؟
برای مراجعه به خانه تاریخی طباطبایی‌ها ابتدا از شهر اصفهان به شهر کاشان مراجعه می‌کنیم و در شهر کاشان به خیابان تاریخی علوی رفته، با ورود به این خیابان به دنبال تابلوی کوی سلطان امیر احمد باشید با مشاهده تابلوی وارد آن کوی شوید که در جوار امامزاده درب ورودی خانه طباطبایی‌ها را مشاهده خواهید کرد.
سخن پایانی
شما می‌توانید نظرات، سوالات و تجربیات خود را درباره خانه طباطبایی‌ها کاشان در بخش زیر کامنت کنید.
بیشتر بخوانید
بسیار زیبا و چشم نواز واقعا جوری که اشراف و اعیون اون زمون زندگی میکردن نشان از فرهنگ و هویت ایرانی داشت اما الان طرف هرچی ثروتمند تره فکر میکنه اگر از ایرانی بودن خودش فاصله بگیره با کلاس تره جوری از سنگ و نمای رومی و ابزار غربی و فرنگی استفاده میکنه ک خود غربیا غریبن باهاش چ برسه معماری اصیل ایرانی البته همه جا خوب و بد هست ولی عمده اینجوریه
یه خانه تاریخی با قدمت ۲۰۰ساله که بسیار بزرگ هست و نزدیک ۵هزار متر زیربنا داره و از بخش های زیادی تشکیل شده خیلی زیبا هست و اگه به شهر کاشان اومدید بازدید اینجارو حتما لحاظ کنید و در نزدیکی همینجا چندجای دیگه هم برای بازدید هست که اونارو هم میتونید بازدید کنید و بلیط خانه طباطبایی هاهم نفری ۴ت بود و ما در تعطیلات که بازدید کردیم خیلی شلوغ بود و بازدید از اینجارو تو روزهای عادی اگه انجام بدید بهتره و یه پارکینگ هم پشت اینجا بود که اگه استفاده نکنید بهتره چون کوچه که ازش باید بهش برسید در حد رد شدن یه ماشین به زوره و تنها ایراد خانه طباطبایی ها این بود که داخل خانه هیچ گونه وسائل و لوازمی نبود و یه کم بی روحش کرده بود.
در ایام عید بچه های راهنمای میراث فرهنگی کاشان در همه مراکز بازدید حضور داشتن و راهنمایی میکردن. دیدن خانه طباطبایی ها هم خالی از لطف نبود. ولی ملت همیشه در صنحه هرجا که تونسته بودن یا گاری و کنده کاری هاشون نمایان بود
روح معماری ایرانی و یک خانواده در این بنا دیده می شود. رنگ ها و نقش ها شما را در خودش غرق می کند. قوس ها و طاق های بی نظیری که کار شده است. رعایت فاصله ها و زاویه همگی از هنر ایرانی خبر می دهد.
در ایام نوروز ۱۴۰۲ که مقارن با ماه مبارک رمضان بود به همراه خانواده رفتیم ، بسیار بسیار از این بازدید رضایت داشتیم و ذوق زده بودیم ، ولی علاوه بر تمام جاذبه های تاریخی این مکان ، نظر من و خانواده به چیز دیگه ای جلب شد
در بدو ورود به خانه ، راهنمایان سازمان میراث که اتفاقا خانم محجبه ای بودند ، صرفنظر از پوشش همسر و دخترم ، استقبال بسیار گرم و صمیمی داشتند ، واقعا فرهنگ اصیل کاشان رو در رفتار این خانم محترم بوضوح دیدم
صبح همون روز در ورودی باغ فین شاهد تذکرات بسیار زشت و رفتار ناپسند ، از سوی کنترل کننده بلیط بودم
بنابراین رفتار خانم در خانه طباطبایی ها بسیار نظرم رو جلب کرد
جا داره از ایشون تشکر کنم
خانه ای بسیار زیبا، فرح‌بخش و بزرگ که ارزش تاریخی زیادی دارد.
واقعا زیبا هست. مخصوصا وقتی همراه با یک راوی و راهنمای خوب باشه که داستان ساخت خانه، قسمت های مختلف آن و نقاشی ها و بقیه قسمت های آن را خوب توضیح دهد. در سبک خودش بینظیر هست مخصوصا بادگیر آن
متاسفانه ظاهرا مثل بقیه اماکن تاریخی متولی بی ذوق و کج فهمی دارد. از جمله این که قسمت های زیادی از آن بروی بازدید کننده بسته است و محل اداری یا … شده است.