قلعه والی از مشهورترین جاذبه های گردشگری ایلام و محل دائم موزه مردم شناسی ایلام در خیابان انقلاب، کوچه جمالوندی واقع شده است، قلعه والی ایلام ( قلعه والی لرستان پشتکوه ) عهد قاجار در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک (خیابان پاسداران کنونی شهر ایلام) در سال ۱۳۲۶ هجری قمری ساخته شده‌است.
چشمه بی بی آب این قلعه را تأمین می‌کرده است که به سبک گذشته با استفاده از تنبوشه آب چشمه به محوطه حیاط مرکزی قلعه هدایت می‌شده است. این اثر در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۷۶ شمسی با شمارهٔ ثبت ۱۷۹۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قلعه در ضلع شمالی خیابان پاسداران در مرکز شهر ایلام قرار دارد و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
تاریخچه عمارت قلعه والی
این بنا یکی از جاهای دیدنی ایلام است که موزهٔ مردم شناسی ایلام در آن واقع شده است. قلعه والی یکی از بناهای فرهنگی – تاریخی عظیمی است که در ضلع شمالی خیابان پاسداران ایلام قرار دارد. این بنای تاریخی که یادگاری از ادوله و زمان‌های پیشین و در نوع خود بی‌نظیر است. در سال ۱۳۲۶ قمری به دستور غلامرضا خان فیلی در محله‌ای به نام حسین‌آباد فیلی که به ده بالا مشهور بوده، احداث گردید. غلامرضاخان والی فیلی این محل‌ها و بنا‌ها را برای اسکان خود در فصل تابستان انتخاب کرده و آن را بر روی تپه‌ای نه چندان بلند احداث کرد و با توجه به آن، ارتفاع فعلی کف حیاط از اطراف آن محدوده ۵/۳ تا ۴ متر است.
در مورد تاریخچه قلعه والی چنانچه از سنگ نوشته‌ای که در تخت خان (محله‌ای در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی صالح آباد – ایلام ) پیداست چنین آمده که غلام رضاخان بعد از ذکر چندین سطر از کارهای انجام شده خود می‌نویسد: امر به ساختن قلعه حسین آباد فیلی که مشهور به ده بالا است نمودم. قلعه حمام و باغ به معماریت حاج درویش علی کرمانشاهی و حجاری رضاقلی بود مورد توجه غلام رضا خان قرار گرفته و خان ایلام مسئولیت حفاظت از زنانش را در تمامی جنگ‌هایی که غلامرضا ابوقداره انجام می‌داد به رضا قلی سپرد، از این پس رضا قلی در طول جنگ‌های غلامرضاخان زنانش را با لباس مبدل به ایلات و عشایر ایلام می‌برد.
در آن زمان رضا قلی با دختر باقر یکی از بزرگان خاندان غیاثی ازدواج نمود و در ایلام ماندگار شد پس از فرار غلامرضا خان از ایلام و اقامت در بغداد در سال ۱۳۰۶ شمسی، رضا قلی چند وقتی را در یکی از شهرهای مرزی عراق به سر برده و پس از اعلام امان نامه حکومت وقت، به ایلام برگشته و اواخر عمر خود را در شهر ایلام سپری نمود. رضا قلی فرزند حیدر کرمانشاهی است. . فرزندان بجا مانده از رضا قلی دو دختر به نام‌های فردوس و ربابه محجوبی که در ایلام سکونت دارند. رضا قلی در سن ۸۰ سالگی در سال ۱۳۳۰ شمسی در اثر بیماری درگذشت و در شهر کرمانشاه بخاک سپرده شد. منتظر نظرات و تجربیات شما درباره قلعه والی ایلام هستیم.
بیشتر بخوانید
- تصاویر حمام فین کاشان
- قلعه تاریخی احمدآباد مشیر یا مصدق
- قلعه گوری دالاهو
- تنگه و دره ارغوان ایلام
- طاق شیرین و فرهاد
قلعه والی در واقع یک موزه مردم شناسی می‌باشد
سال ۱۳۲۶ هجری قمری و به دستور «غلام رضا خان والی» در محله‌ای به نام «حسین‌آباد فیلی» که به‌عنوان «ده بالا» مشهور بوده، احداث شد. این قلعه در زمینی به بزرگی ۲۵۰۰ مترمربع ساخته شده است. اینگونه به نظر می‌رسد که هدف غلام رضا خان والی از احداث این قلعه، ساخت مکانی برای اقامت خود در فصل تابستان بوده است.
به دیدنش برای یکبار می ارزه
تقریبا تنها مکان دیدنی در شهر ایلامه
محلی که قلعه و محل حکمرانی والی و فرماندار قجر ها بوده
قلعه تاریخی در مرکز ایلام. این قلعه مربوط به دوره قاجار است. در حال حاضر موزه مردم شناسی شهر است. نگهداری خوبی از آن نمی‌شود