پل ورسک سوادکوه از عجیب ترین سازه های تاریخی می‌باشد که در جاده فیروزکوه و روستای ورسک قرار دارد، فاصله تهران تا پل ورسک از جاده فیروزکوه ۱۷۹ کیلومتر معادل ۳ ساعت رانندگی است، پل ورسک از بهترین جاهای دیدنی سوادکوه و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی مازندران بشمار می‌رود که بیشتر در نیمه اول سال مورد توجه مسافران و علاقه مندان به تاریخ قرار می‌گیرد.
پل ورسک در ابتدای حکومت پهلوی اول در استان مازندران ساخته شد و سهم بسزایی در جنگ جهانی دوم داشت، این پل زیبا امروزه به یکی از دیدنی‌های این استان مبدل شده که در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری ایران و در این مقاله به صورت ویژه با تاریخچه، سبک معماری و تصاویر آن اشنا خواهید شد، همراه این تودی باشید.
- ویژگی های بارز : اولین پل ریلی ایران
- هزینه ساخت : ۲۶ میلیون ریال معاد ۶۵ میلیارد تومان
- ارتفاع : ۱۱۰ متر
- طول : ۶۶ متر
- کمپانی سازنده : شرکت کامپساکس دانمارک
پل ورسک کجاست؟
پل ورسک دقیقا در جوار روستایی با همین نام و همچنین دره ورسک قرار دارد و در زمره کهن‌ترین خطوط قطارهای مسافربری می‌باشد، ارتفاع این پل از سطح زمین صد و ده متر و از دریا ۲۱۴۴ متر است که در واقع دو کوه عظیم عباس اباد را به یکدیگر متصل می‌کند.
مراحل ساخت پل ورسک
طول این پل از بخش غربی تا شرقی دره ورسک ۶۶ متر می‌باشد و در سال ۱۳۱۵ شمسی به صورت رسمی در استان مازندران افتتاح گردید، برخی این پل را برای راه اندازی امور متفقین در جنگ جهانی می‌دانند و برخی دیگر آن را در جهت نزدیک کردن مسیر شمال کشور به جنوب می‌پندارند، جالبه بدانید که در آن سال‌ها پهلوی اول برای ساخت این پل مبلغ ۲۶ میلیون ریال ( ۶۵ میلیارد تومان امروزی ) هزینه در نظر گرفت و به علت قدمت و سبک معماری شگفت انگیزش در سال ۱۳۵۶ شمسی با شماره ۱۵۳۴ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید.
پس از ساخت پل یکی از مهندسین المانی که نامش شژا ووسک بود نام پل را به شوخی ورسک نهاد که در واقع از نام خود الهام گرفته بود و از همین رو با گذشت زمان همچنان مردم این سازه را به پل ورسک می‌شناسند و این در صورتی است که در سال ۱۳۳۲ شمسی به صورت رسمی اداره راه بخت نام پل را پل پیروزی نهاد.
افسانه پهلوی و پل ورسک
حتما در گفتگوهای مردم عامی شنیده‌اید که پهلوی اول پس از ساخت پل به مهندس ارشد دستور داد که همراه با خانواده‌اش زیر پل قرار گیرد تا اولین قطار از روی آن عبور کند، در صورتی که اتفاقی افتاد ابتدا روی خود و خانواده‌اش فرود آید، این داستان از بیخ نا معتبر می‌باشد و در هیچ محل رسمی درج نشده است.
تاریخچه پل ورسک
هدف از ساخت پل ورسک در کتب تاریخی ایجاد اتصال بین استان‌های شمالی ایران و استان‌های جنوبی و تهران بیان شده است و از همین رو دستور ساخت آن در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی توسط شورای ملی ایران صادر گردید، چندین کمپانی اروپایی برای ساخت پل ثبت نام کردند که با مشاهده دره وحشتناک ورسک از ساخت آن امتناع کردند.
سرانجام شرکتی دانمارکی به نام کامپساکس مسوولیت ساخت پل ورسک را بر عهده گرفت، البته فقط بحث ساخت این پل نبود بلکه ساخت مسیر ریلی با متراژ ۹۰۰ کیلومتر بود که این کمپانی دانمارکی آن را بدست گرفت و به ازای آن برای ساخت هر متر مبلغ ۵ دلار طلا از دولت ایران دریافت کرد.
پل ورسک و سه خط طلا
در ابتدای کار برای تعیین مسیر عبور این خط ریل جنوب به شمال در استان مازندران عکسبرداری‌های متعددی انجام گرفت که در مرحله آخر روستای ورسک و دره ورسک برای عبور قطار و ساخت پل انتخاب گردید، مهم‌ترین مشکل در ساخت این محل شیب زیاد رشته کوه‌های البرز بود که در آن دوران قطارها توانایی عبور از این مسیر را نداشتند.
ساخت پل های دیگر
از همین رو مهندسین تصمیم به ساخت سه پل در ۳ کیلومتری ورسک گرفتند تا سرعت قطارها را افزایش دهند و بتواند از آن شیب عبور کند، بعدها که پروژه به اتمام رسید این منطقه به سه خط طلا مشهور گردید، عرض ۶۶ متری دره ورسک مشکلی اساسی برای مهندسین کمپانی دانمارکی بود که سرانجام یکی از مهندسین معمار این شرکت به نام لادیسلاوس فون رابسویچ از کشور اتریش توانست، ایده ساخت آن را طراحی و در عرض دو سال آن را پیاده سازی نماید.
بازگشایی پل ورسک
سرانجام پس از تلاش‌های مستمر مهندسین شرکت دانمارکی در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۱۵ هجری شمسی این پل با حضور پهلوی اول به صورت رسمی افتتاح گردید، البته خود این شخص اطلاع نداشت که با ساخت این پل از حکومت برکنار خواهد شد.
خبر ساخت این پل به سرعت در بین کشورهای اروپایی پخش شد و گرگ‌های همیشگی آن دوران انگلستان و روس‌ها در جبهه متفقین با لشکرکشی به ایران تمامی اسلحه و مهمات خود را به راحتی از جنوب به شمال ایران منتقل می‌کردند، از همین رو که پهلوی اول در آن سال‌ها با توجه به آریایی بودن ایرانیان از دولت هیتلر نازی حمایت کرده بود با ترفندهای انگلیسی از حکومت برکنار گردید و فرزند اولش به تاج پادشاهی ایران رسید، این اتفاق در سال ۱۳۲۰ هجری شمسی رخ داد.
پل ورسک در جنگ جهانی دوم
این مکان بی شک حکم پیروزی متفقین در جنگ جهانی دوم را ایفا کرد، متفقین که متشکل از کشورهای فرانسه، روسیه، انگلیس، امریکا و چین بودند با کمک از خط ریلی جنوب به شمال ایران و همچنین پل ورسک توانستند، خیلی سریع قوای آلمان نازی را در کشور شوروی سابق به عقب رانده و از صحنه روزگار محو نمایند.
وینستون چرچیل در وصف پل ورسک نام پل پیروزی را در کتاب تاریخی‌اش یاد کرده و همین موضوع اهمیت خط ریلی را مشخص می‌کند، این خط ریلی از بندرامام خمینی امروزی تا بندر ترکمن ادامه داشت و در سال‌های جنگ جهانی دوم روزانه بیش از هفتار قطار مسافربری و باربری از آن عبور می‌کردند.
سبک معماری پل ورسک
پل ورسک در ابتدا با تضمین عمر هفتاد ساله به بهره برداری رسید، این در صورتی است که امروزه همچنان از این پل استفاده می‌شود و یکی از مهم‌ترین شاه راه های خطوط ریلی ایران می‌باشد، در ساخت این پل از سیمان، آجر، بتن بدون آرماتور بندی و غیر مسلح با کمک دریل و دینامیت استفاده گردید و در نوع خود کم هزینه ترین و مقاوم ترین پل دنیاست، همانطور که در تصاویر مشاهده می‌کنید این سازه دارای ۱۰ دهانه کوچک می‌باشد که طول کلی آن ۶۶ متر به روی دره ورسک است، برای منتقل کردن مصالح در بین دو دهانه پل ابتدا کابلی فلزی نصب گردید تا آجر و مصالح به راحتی جا به جا شوند.
ترکاندن کوه
برای شروع ساخت این سازه پس از ترکاندن بخش‌هایی از کوه با دینامیت داربست‌هایی مدور و چوبی زیر آن پیاده سازی کردند تا بتوانند امور اولیه ساخت و ساز را انجام دهند، همچنین برای عبور آب‌های جاری از بارندگی تونلی در زیر پل ایجاد گردید تا آب را به مسیر دلخواه منتقل کند و آسیبی به ریل‌ها وارد نکند، برای تزئینات پل هم در مقابل دیوارهای سیمانی از آجرهای خشتی زیبا استفاده گردید تا نمای پل ورسک را تغییر دهد، قطارها در انتهای این مسیر وارد مسیر ریلی ساری و گرگان می‌شوند.
دیدنی های پل ورسک
شاید از خود بپرسید که گردشگران در این پل به تماشای چه چیزی می‌روند، خوب قطعا این محل در تصاویر قابل رویت است اما دیدن آن از نزدیک صفای دیگری دارد و همه این نکات را در کنار مناظر طبیعی روستای ورسک و دره ورسک قرار دهید، در روزهای مختلفی از سال عکاسان بیشماری برای تهیه عکس‌های تاریخی و طبیعی به زیر پل ورسک سفر می‌کنند، همچنین در زیر پل رودخانه همیشه جاری عباس آباد قرار دارد که محل مناسبی برای برپایی پیک نیک و یک بیرون شهر بی نظیر می‌باشد، در ادامه با جاذبه های طبیعی نزدیک این منطقه بیشتر آشنا می‌شوید.
آبشار ورسک
آبشار ورسک در فاصله نزدیکی از همین مکان قرار دارد که اکثر مسافران ایرانی به بازدید و آب تنی در آن مراجعه می‌کنند، البته با توجه به شرایط آب و هوایی حاکم بر منطقه برای بازدید از آبشار بهتر است، در بین ماه‌های اردیبهشت تا شهریور برنامه سفر خود را تنظیم نمایید.
دیدنی های شیرگاه و سواد کوه
پل ورسک در فاصله نزدیکی به شهر سوادکوه قرار گرفته است، خود این شهرستان از زیباترین شهرهای شمال کشور می‌باشد که در خود جاذبه‌های گردشگری فراوانی را جای داده است، همچنین شهر کوچک دیگری با نام شیرگاه در نزدیکی ورسک قرار دارد که بازدید از آن هم خالی از لطف نمی‌باشد.
چگونه به پل ورسک بروم؟
برای مراجعه به این محل از تهران وارد جاده فیروزکوه شوید، پس از عبور از روستای گدوک با فرعی ورودی روستای ورسک روبرو می‌شوید که پل در همان دهکده زیبا قرار دارد.
سخن پایانی
حال که با مراحل ساخت پل ورسک و نحوه بازدید آن آشنا شدید شما می‌توانید نظرات، سوالات و تجربیات خود را درباره پل در بخش زیر کامنت کنید.
بیشتر بخوانید
پل پیروزی نام پلی است که تعیین کننده نتیجه جنگ جهانی دوم بود. یکی از بلندترین پلهای راه اهن ور ایران و جهان که در کتاب رکوردهای گینس هم به ثبت رسیده و بیش از ۸۰ سال قدمت داره. رضا خان برای اتصال شمال شرق ایران به مرکز این پل رو ساخت تا خط راه اهن تکمیل بشه. یکی از شاهکارهای معماری هست.
وقتی از نزدیک عظمت پل رو میبینی واقعا به بزرگی کاری که انجام شده پی میبری. خدا رحمت کنه بانی و سازنده این پل رو که البته تو مسیر تعداد این پل ها و تونل ها کم هم نیس
اگه میخواین چند ساعتی یه جای زیبارو ببینید و راهپیمایی هم بکنید و یه صبحانه خوشمزه بخورید میتونید تو مسیر شمال چند ساعتی رو اینجا توقف کنید. یه پارک کوچیک با یه سری خدمات رفاهی با سرویس بهداشتی هم زیر پل داره.
زیباترین مسیر ریلی ایران
جاده شمال به دلیل داشتن کوه‌ها و جنگل‌های زیبا همیشه برای بسیاری از مردم ایران جذاب بوده است که در اکثر مواقع به‌منظور لذت بردن از مناظر سرسبز از وسایل نقلیه شخصی و یا اتوبوس برای رفتن به شمال کشور استفاده می‌کنند.
جالب است بدانید که از تهران به ساری، مسیر راه‌آهنی وجود دارد که می‌توان از آن با عنوان زیباترین مسیر ریلی ایران نام برد. راه‌آهن شمال در زمان سلطنت رضاشاه هم‌زمان با تأسیس راه‌آهن سراسري در مهرماه ۱۳۰۶ ه . ش آغاز و در شهريور ۱۳۱۶ تمام شد.
این راه آهن یک مسیر پرپیچ و خم است که از بین رشته‌کوه البرز عبور می‌کند و جاذبه‌هایی نظیر پلهای بلند، دره‌ها، تونل‌های طولانی، رودخانه‌ها و چشمه‌هایی دارد و از روی پلهای تاریخی سه خط طلا و ورسک و گردنه گدوک که مرتفع‌ترین نقطه و طولانی‌ترین تونل منطقه است، عبور می‌کند. بهتر است بدانید این مسیر مقصدی زیبا برای گردشگری محسوب می‌شود.
در این مسیر حدود ۱۵۰۰ پل وجود دارد که از بزرگ‌ترین پلهای راه‌آهن سراسری کشور به پل ورسک می‌توان اشاره کرد که در شهرستان سوادکوه قرار دارد. ارتفاع این پل ۱۱۰ متر از ته دره است.
صبحانه رو اونجا بخورید
از شاهکارهای معماری جهان که در خاک ما ساخته شده پل پیروزی که نقش پر رنگی در سرنوشت جنگ جهانی دوم ایفا کرد باید به سازندگان این پل افتخار کرد
شاهکاری بی نظیر از دوران طلایی شکوه و عظمت ایران
یه جای فوق العاده برای کمپ کردن
از تهران به قائمشهر که میری سعی کن راننده نباشی و وقتی به گردنه گدوک رسیدی نگاهت رو به دامنه کوه در شرق بدوز پلهای مختلفی در طول مسیر خط آهن که در دوره پهلوی اول ساخته شده روی دامنه دیده میشه. اولین جای که بعد از عبور مرز استانی و وارد شدن به مازندران میرسی ورسک هست و پل معروف ورسک، اگه وقت داری واستا و دره زیر پل رو پیمایش کن بعد حدود نیم ساعت به آبشار ورسک میرسی
پل راه آهن بسیار زیبا و مستحکم که بدون هیچگونه فوندانسیون و اسکلت فلزی و با وسایل ابتدایی در زمان احداث راه آهن تهران شمال در دوران حکومت رضا شاه توسط یک مهندس دانمارکی ساخته شده است و در زمان جنگ جهانی دوم توسط چرچیل بنام پل پیروزی لقب گرفت
پل ورسک در دره ورسک در روستای ورسک، واقع در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر زیرآب و ۸۵ کیلومتری شهر قائمشهر در محور فیروزکوه و در مسیر راه آهن شمال قرار دارد. پل ورسک از شاهکارهای مهندسی زمان خویش به حساب می آمده است. این پل در زمان حکومت رضاشاه در ایران توسط آلمانی‌ها به رهبری سرمهندس اتریشی خود یعنی والتر اینگر ساخته شد. حجم پل ورسک که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی اصلی و ۱۱۰ متر ارتفاع از ته دره است، جمعاً ۴۵۰۰ مترمکعب است. طول کلی پل ۸۶ متر است. عظمت این پل که در واقع دو کوه عظیم و سخت را به یکدیگر اتصال می دهد ستودنی است. این پل راه ارتباطی راه آهن سراسری شمال جنوب بوده که با شگفتی تمام و با ابزار آلات بسیار ساده مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شده بود و در ساخت آن از هیچ سازه فلزی استفاده نشده است. این پل در دوران جنگ جهانی دوم پل پیروزی نامیده می‌شد.
امروزه پل ورسک علاوه بر اهمیت ویژه در صنعت حمل و نقل، از جاذبه‌های سیاحتی کشور نیز محسوب می‌شود. پل ورسک در شمار مهم‌ترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می‌شود و با شماره ۱۵۴۳ به ثبت ملی رسیده است. قطارهای مسافری تهران ـ ساری و تهران ـ گرگان پس از گذشت بیش از ۷۰ سال هر روز ۴ بار از روی آن می‌گذرد. قطارهای باری و سوختی نیز از روی آن می‌گذرند.
سه خط طلا :
اصطلاح سه خط طلای راه‌آهن شمال مربوط به دره ای در سه کیلومتری بعد از پل ورسک و بعد از روستای ورسک به سمت گدوک در ارتفاعات شرق جاده تهران – شمال مشاهده می‌باشد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شده است که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیشتر از طلا دارد. از این رو به این سه حط راه آهن که بالای یکدیگر قرار دارند به اصطلاح سه خط طلا می گویند.