بافت تاریخی اردکان که میزبان تعداد زیادی از جاهای دیدنی اردکان، خانه‌های قدیمی، بادگیر، ساباط و اماکن تاریخی اردکان است در کنار بافت تاریخی شهر یزد از معدود مناطق بازمانده ایران از شهرسازی می باشند که اکثر دیدنی‌های این مناطق عضور میراث ملی می باشند.
دیدنی‌های بافت تاریخی اردکان
شاید اردکان را نتوان به واسطه یک اثر شاخص معرفی نمود ولی مجموعه از یک عناصر معماری یک شهر کویری، بافت تاریخی اردکان را یکی از شاخص‌ترین و پر جاذبه‌ترین بافت‌های تاریخی خشتی و البته پویا و زنده کشور معرفی کرده است. بیشترین آثار تاریخی بافت اردکان را به مانند دیگر بافت‌های تاریخی شهری، سراها یا همان خانه‌های تاریخی تشکیل می‌دهند. خانه‌هایی بی آلایش معمولاً با یک یا چند بادگیر به سبک خود اردکان، یک طرفه و به سوی باد شمال غربی، دریچه‌هایشان را چشمه می گویند و چشمه معمولاً اگر برای ذغال دان و بیرون خانه نباشند، تعدادشان فرد است.
عریض‌ترین بادگیر جهان در اردکان
عریض‌ترین بادگیر جهان را در اردکان خواهی دید بی اغراق عریض‌ترین بادگیر جهان با عرض تقریبی ۱۵ متر و ۱۹ چشمه، خانه دکتر امام اردکان است. گاه بادگیر را علاوه بر ایوان جنوبی که ما به آن صفه هم می‌گوییم و تابستان نشینش می‌دانیم، در زمستان نشین‌ها هم خواهید دید. سری به اندرونی و بیرونی خانه تقدیری و یا به خانه تاریخی مظلوم‌ها در همان محله تیران بزنید، شاهد ماجرا خواهید بود.
محله چرخاب در بافت تاریخی اردکان
خانه به خانه، پشت به پشت هم راه دارند، حال با ساباط باشد یا بالاخانه. و اما زیبایی کوچه بودایی‌ها بعد از مسجد سعیدا در محله چرخاب و بالاخانه‌هایی که نیم نگاهی به کوچه و عبور و مرور، توجه تو را به خود جلب خواهد کرد. از همان محله چرخاب که گذری کنید بعد از مسجد جامع و میدان علی، کوچه خاتمی را تا آخر برو، باز هم بالاخانه‌ای زیبا سردر کوچه است.
این همه زیبایی تو را شگفت زده نمی کند!؟ خانه‌ای دیگر به نام سنایی‌ها، ولی وقتی ساخته شد بیرون آن خانه زیبای صدرالفضلا بود و حالا برای خودش هویتی مستقل دارد، فقط بدان که مخزن فواره‌اش بر روی بام است، بادگیر اینجا شاهکاری زده، خانه سه بادگیر مستقل دارد، یکی برای زیر زمین، دیگری حوضخانه و بادگیر و دیگری بزرگ و فراخ برای مطبخ است. قدم به قدم، خانه به خانه، این بار خانه افضلی‌ها، دیرپایی نیست.
خانه‌های قدیمی در بافت تاریخی اردکان
بادگیر افراشته، شاید قریب به صد سال کمی کم و بیش ولی بادگیرش خود نمایی می‌کند. رو به روی خانه افضلی که موزه فرش اردکان هم هست، خانه عالم ربانی و گرانقدری است که نام و افتخار اردکان می باشد، آیت الله سید روح الله خاتمی. فرخ اردکان که یونان کوچک خوانده‌اند، بزرگان هستند خانه تاریخی است ولی تاریخش مدیون آیت الله است.
فرخ اردکان که یونان کوچک خوانده‌اند، همین بزرگان هستند، از خاندان ملأ جلال منجم باشی که سیر کواکب می‌کردند در دربار شاه عباسی تا عالم ربانی ملأ محمد حائری که شانزده سالگی مجتهد بود، از میرزا رضا عقدایی که شاه شکار شد تا ملأ اسماعیل عقدایی که در یزد وجودش پر از خیر و برکت بود. این چندی از مفاخر اردکان است و باید ببینید آنچه بر دیوار این خانه از مفاخر اردکان نقش بسته‌اند.
خانه‌هایی را در شهر سرایی برای آرامیدن و آسایش به همت جوانان دایر شده است و نام نهادند بوم گردی؛ نه نه بی بی و ماه بی بی، خشت و ماه و مریم بانو، ساباط و شبستان و سلامت در محله شریف آباد، آنجا که زرتشتی دوستی دیرینه دارد با همسایه های مسلمانش، آتش آتشکده‌اش روشن و دیده بر قدوم مسافر می‌نهند با درود و سپاس. خانه و ساباط و بالاخانه را دیده‌ایم چون کوچه اش محل گذر اهل شهر بود؛ اما کوچه ای که اختصاص خانوادگی باشد مسقف است و در و درگاه دارد و دربند می خوانندش. نقشه بافت تاریخی اردکان در بالا برای شما ردج شده سات.
بیشتر بخوانید
- قلعه تاریخی احمدآباد مشیر یا مصدق
- نقشه اردکان
- خانه تاریخی ابوالحسن مهدوی نسب انار
- امامزاده سید هاشم اردکان
- مسجد جامع خرانق
بسیار عالی و زیبا بویژه در شب .حتما بیاید و ببینید
واقعا معماری زیبایی داره، سنتی و پر از حس های خوب، مردمی خونگرم و با شخصیت، تجربه جالبی بود، شهر خلوت و منبع عمده تولید ارده ایران.
ارزش یک بار دیدن رو داره احتیاج به رسیدگی داره
اولین شهر خشت خام جهان، شه بادگیرها
واقعا زیبا. نورپردازی شب فوق العادست. قدم زنی با پای پیاده و یا با دوچرخه خیلی لذت بخشه. پرسه زنی رو هم در روز و هم در شب تجربه کنید.
اگه یه راهنمای محلی باهاتون باشه که خیلی بهتره اگرم نبود حتما خودتون قدم زدن رو امتحان کنید.
از سوغاتی های ارکان هم خودتون رو بینصیب نذارین. حلوا ارده، ارده و هر چیزی که مربوط به کنجده