قلعه بیرجند یا قلعه تاریخی بیرجند از بهترین جاهای دیدنی بیرجند یک دژ نظامی مربوط به دوران صفوی است، در نزدیکی ارگ و عمارت کلاه فرنگی بیرجند این قلعه در لیست آثار تاریخی این شهر در خراسان جنوبی قرار دارد، ساعت بازدید قلعه تاریخی بیرجند همه روزه از ۹ صبح الی ۲۳ می‌باشد که با پرداخت هزینه‌ی ورودی می‌توانید از این اثر ملی دیدن کنید، برای مسیریابی از نقشه قلعه بیرجند در ابتدای مطلب استفاده کنید.
قلعه تاریخی بیرجند
قلعه بیرجند یا دژ بیرجند که با نام‌های قلعه ته ده و پایین شهر نیز شناخته می‌شود، بزرگترین بنای تاریخی بیرجند است که بر فراز بلندترین تپه باختری شهر بیرجند جای گرفته است. دژ سترگ و کهن پایین شهر بیرجند یک دژ کوهستانی براي کاربردهاي نظامي مي‌باشد. اين قلعه جايي براي انجام نگهباني بوده و ساکنان اين قلعه نگهباناني بودند كه وظيفه آن‌ها رساندن اخبار، تأمين امنيت و پاسداري بود. این دژ با مساحتی بیش از ۳ هزار متر مربع در دوره صفویه ساخته شده و هسته نخستین شهر بیرجند به شمار می‌رود.
تاریخچه دژ بیرجند
دژ بیرجند از راه راهروهای زيرزميني به مراکز مهم شهر مانند ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگي بیرجند و قنات قصبه در پيوند بوده است. در اين قلعه آب انبارها و مواد خوراکی پیوسته نگهداری می‌شد تا در هنگام یورش دشمن، باشندگان شهر با خانواده‌هاي خود و دارايي‌هايي منقول از طريق راهروهايي زيرزميني به اين دژ پناه ببرند. نوسازی این بنا از سوی شهرداری بیرجند در سال ۱۳۷۸ آغاز شد.
این قلعه دارای هفت برج بوده که شش برج از آن بر جای مانده است. بنای قلعه را برج‌هایي دو طبقه در چهار سوي با حصار اصلي در ميان گرفته بر فراز اين برج‌ها که به شکل استوانه هستند، روزنه‌هايي ايجاد شده که کاربرد آن ديدباني براي پدافند از دژ و شهرنشينان بود و جايگاه امني براي تيراندازي و ضربه زدن به دشمن به شمار مي‌رفته است. ديوار بنا با شكل برآمده آن همچنين ستبري آن امكان ديدباني را بر فراز باروها را براي نگهبانان بهتر فراهم مي‌كرد. دو در ورودي دژ در ضلع شمالي و غربي قرار دارند.
این دژ با مساحتی بیش از سه هزار متر مربع در دوره صفویه ساخته شده و هسته نخستین شهر بیرجند به شمار می‌رود. دژ بیرجند از راه راهروهای زیرزمینی به مراکز مهم شهر مانند ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی و قنات قصبه در پیوند بوده است. در این قلعه آب‌انبارها و مواد خوراکی پیوسته نگهداری می‌شد تا در هنگام یورش دشمن، باشندگان شهر با خانواده‌های خود و داراییهایی منقول از طریق راهروهایی زیرزمینی به این دژ پناه ببرند.
این روزها در قلعه بیرجند تعدادی غرفه گردشگری، المان‌های تاریخی و کافه رستوران دایر شده تا مردم مخصوصا در تایم شب برای گردش راهی این محل شوند، از آنجایی که این مکان در بافت تاریخی شهر بیرجند واقع شده و مقابل آن یک بوستان خوب برای پیاده روی قرار دارد، شما می‌توانید در این بیرجندگردی سری به بافت تاریخی با خانه‌های قدیمی بزنید و از پارک مقابل قلعه بیرجند برای استراحت استفاده کنید، ساعات بازدید و آدرس قلعه بیرجند در بالا برای مسیریابی بهتر شما درج شده است.
بیشتر بخوانید
متاسفانه بازسازی قلعه فضای اون به شدت مصنوعی کرده
البته دیدنش خالی از فایده نیست
اما حس یه قلعه قدیمی واثر تاریخی رو منتقل نمیکنه
اما قدم زدن در بالای قلعه و مسیر بین برجهای اون تجربه جالبیه
منظره بیرونی هم از بالای قلعه جالب و دیدنیه
در زمان‌های قدیم در بیرجند تعدادی قلعه، ارگ و بناهای بزرگ وجود داشته که در سده چهاردهم خورشیدی آثاری از آن‌ها باقی مانده است. هدف از ساخت این قلعه دفاعی و نظامی بوده است، به طوری که از دوره صفویه تا قاجاریه مردم بیرجند را از تهاجم دشمنان خارجی به ویژه ترکمن‌ها و ازبک‌ها محافظت کند. ساکنین این قلعه در گذشته نگهبانانی بودند که وظایفی همچون تامین امنیت و رساندن اخبار را بر عهده داشتند. با توجه به این که این قلعه در بافت قدیمی شهر ساخته شده است، از بلندای این قلعه می‌توانید گوشه‌هایی از بافت قدیمی شهر بیرجند را نیز در اطراف قلعه تماشا کنید.
یک قلعه تاریخی در قدیمی ترین محله بیرجند که نشان دهنده پیشینه بیرجند که یک مکان نظامی و چند روستای کوچک بوده و بعدها با کنار رفتن شهر های طبس و فردوس در قهستان (خراسان جنوبی) توسط حاکم وقت به مرکز استان تبدیل شد
این دژ با مساحتی بیش از سه هزار متر مربع در دوره صفویه ساخته شده و هسته نخستین شهر بیرجند به شمار می‌رود. دژ بیرجند از راه راهروهای زیرزمینی به مراکز مهم شهر مانند ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی و قنات قصبه در پیوند بوده است. در این قلعه آب‌انبارها و مواد خوراکی پیوسته نگهداری می‌شد تا در هنگام یورش دشمن، باشندگان شهر با خانواده‌های خود و داراییهایی منقول از طریق راهروهایی زیرزمینی به این دژ پناه ببرند.
این قلعه بر بلندی قرار داره که پشت این قلعه خونه مردم قرار داره به نظر میاد ساکنینش از نظر اقتصادی وضعیت ضعیفی دارند و این خونه ها خیلی بد باز سازی شده و از مصالح ما متعارف استفاده شده