موزه آستان قدس رضوی در لیست موزههای مشهد، بهترین و غنیترین موزه مشهد در حرم امام رضا (ع) قرار دارد، ساعت کاری موزه مرکزی آستان قدس یا موزه حرم امام رضا (ع) همه روزه از ۸ صبح تا ۱۷:۴۵ حتی در روزهای جمعه هر هفته میباشد، قیمت بلیط موزه آستان قدس رضوی مشهد در سال جاری ۱۲ هزار تومان برای مسافران ایرانی و ۵۰ هزار تومان برای گردشگران خارجی است که در گیشهی ورودی موزه در صحن کوثر از شما اخذ میشود.
موزه حرم امام رضا کجاست؟
برای رسیدن به این مکان با خودروهای سواری از نقشه موزه آستان قدس رضوی در ابتدای مطلب استفاده کنید، بهترین مسیر برای بازدید از موزه حرم امام رضا (ع) ورود از خیابان امام رضا و میدان آب مشهد است، با مراجعه به زیرگذر حرم، خودروی سواری خود را در پارکینگ زیرگذر میدان بیت المقدس یا فلکه آب پارک کنید تا با آسانسور یا پله برقی به طبقهی بالا و باب الرضا مراجعه کنید. همچنین با متروی مشهد در ایستگاه متروی میدان بسیج پیاده شوید تا بقیه مسیر را با یک کورس تاکسی یا پیاده به سمت فلکه آب و حرم رضوی طی کنید.
موزه آستان قدس رضوی بزرگ ترین موزه آثار تاریخی و زینتی در مشهد مقدس و پر بازدیدترین موزه در ایران شناخته میشود، سالیانه ۲ میلیون نفر از این محل بازدید می کنند، که این رقم در قبال موزه های مشهور دیگری همچون موزه مردم شناسی تهران و موزه ملی ایران در تهران چند برابر است، در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری ایران و در این مقاله با یکی از بهترین جاذبه های گردشگری مشهد آشنا خواهید شد، با این تودی همراه باشید.
موزه مرکزی آستان قدس رضوی
یکی از نکات جالب توجه در بازدید از این موزه این است که موقعیت جغرافیایی آن دقیقا در داخل حرم امام رضا (ع) میباشد و این خود برای یک گردشگر امیتاز بالاییست، شما میتوانید در یک سفرتون علاوه بر زیارت حرم امام هشتم از موزه آستان قدس رضوی واقع در صحن کوثر هم بازدید به عمل آورید، همراه این تودی باشید تا به داخل موزه برویم.
در هنگام ورود به این مکان شما با دو درب ورودی برخورد خواهید کرد، درب سمت راست شما را به موزه مرکزی استان قدس هدایت میکند، یک بنای چهار طبقه که در آن اکثرا سکههای قدیمی، اسکناسهای باستانی، تمبرهای تاریخی و مرسولات پستی به چشم میخورد.
تاریخچه ایجاد موزه آستان قدس رضوی
در بین سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۵ شمسی طی یک رسم که توسط خود مردم در حرم امام رضا جا افتاد، هدایایی جهت تقدیر از امام رضا به حرم اعطا میشد، به علت حجم بالای این هدایای قیمتی مسوولین بخت تصمیم به ساخت موزهای جهت نگهداری هدایای گران قیمت زائرین گرفتند، به دستور مسوول حرم مطهر در آن دوره قطعه زمینی با مساحت ۵۷۹۰ متر مربع که دقیقا در جنب مسجد گوهرشاد و مقبره شیخ بهایی در حرم وجود داشت اختصاص داده شد.
گسترش موزه حرم امام رضا (ع)
پروژه ساخت این موزه در سال ۱۳۱۶ شمسی استارت خورد، جالبه بدونی مهندس معمار اصلی ساخت ساختمان موزه آستان قدس در آن دوره یک معمار فرانسوی مشهور به نام آندره گدار بود که این بنا را در مدت زمان هشت سال به زیباترین شکل ممکن ایجاد کرد.
دیری نگذشت که حجم بالای هدایا و وسایل زینتی اهدایی به حرم بیشتر از حجم ساختمان موزه شده و دوباره مسوولین بخت در سال ۵۱ شمسی تصمیم به ساخت یک ساختمان بزرگتر دیگر در کنار موزه گرفتند، پس از ۴ سال ساختمان شماره دو موزه آستان قدس رضوی در سال ۵۵ شمسی به بهره برداری رسید و این موزه در آن دوره بزرگترین موزه قاره اسیا لقب گرفت که در خود اثار ارزشمندی را جای داده بود.
موزههای داخل موزه آستان قدس رضوی
خوب حال که با تاریخچه موزه آستان قدس مشهد تا حدودی اشنا شدید، در این بخش به معرفی بخشهای مختلف دیدنی این موزه خواهیم پرداخت :
۱- موزه تاریح حرم امام هشتم
پس از اینکه شما در ورودی موزه آستان قدس رضوی، راهروی سمت راست را طی کنید وارد ساختمان چهار طبقه و موزه مرکز حرم میشوید، اولین طبقه یا همان طبقه همکفی که شما در آن قرار دارید، موزه تاریخ حرم امام رضا (ع) نام دارد، یکی از مهمترین بخشهای دیدنی موزه آستان قدس رضوی همین قسمت است که در آن آثار و وسایل قیمتی مربوط به ۱۰۰۰ سال گذشته حرم مطهر جمع آوری شده و همچنین در بخش میتوانید از دو ضریح تاریخی حرم امام هشتم هم بازدید به عمل آورید.
۲- ضریح طلایی حرم رضوی
یکی از این ضریحها مربوط به دوره حکومت صفویان در ایران است که جنس آن از طلا و فولاد خالص میباشد، در بخشهای متنوع موزه تاریخ حرم شما میتوانید از اشیایی که روزگاری در حرم مورد استفاده قرار میگرفته نظیر جاروهای راهنمایی، فرشهای قدیمی و قالیچه و قرآنهای تاریخی هم بازدید نمایید.
۳- موزه گنجینه در موزه آستان قدس رضوی
در طبقه زیرزمین یکی از برترین کلکسیونهای سکه و گنجینه ایران قرار دارد، شما میتوانید پس از بازدید از طبقه همکف، بوسیله آسانسور یا پلهها خود را به طبقه -۱ یا زیرین برسانید و وارد موزه گنجینهها شوید، از جدیدترین و برترین کلکسیونهای این موزه میتوان به کلکسیون سکهای که در سال ۸۷ شمسی به این موزه افزوده شد نام برد.
۴- سکه های باستانی موزه حرم امام رضا
شما میتوانید هر نوع سکهای را مرتبط با هر دوره تاریخ و باستانی در ایران را به ترتیب بازدید کنید، سکهها و وسایل مبادلاتی پولی مربوط به دورههای هخامنشیان، ساسانیان، سلجوقیان، صفویه، پهلوی، قاجاریه، آل بویه، سامانیان، صفاریان، خوارزمشاهیان، ایلخانیان، مغولها، افشاری، زندیه و دوره جمهوری اسلامی ایران در این گنجینه قیمتی قرار دارند.
۵- گنجیه تمبر و اسکناس
در همان طبقه -۱ میتوانید به دربی بزرگ و فولادی مراجعه کنید که بر روی تابلوی آن نوشته شده گنجینه تمبر و اسکناس، شما در این گنجینه که در نوع خود کاملترین و قیمتیترین گنجینه در خاورمیانه لقب دارد، اسکناسها و تمبرهای مختلف از ۵ هزار سال گذشته تا به اکنون را مشاهده نمایید.
۶- دیدنی های موزه تمبر
این بخش از موزه در سال ۷۰ شمسی با تلاش مسوولین بخت افتتاح گردید و در آن علاوه بر تمبر و اسکناس میتوانید کارت پستالهای قدیمی، نامههای باستانی با خط ثلث و میخی و تلفنهای اولیه وارد شده به ایران را هم بازدید کنید، در بخش اسکناسها هم بالغ بر ۸۰ نوع مختلف اسکناس ایرانی و خارجی از کشورهای مختلف در دوره های تاریخی مختلف جمع آوری شده که بازدید از آنها خالی از لطف نمیباشد.
۷- گنجینه صدف و جانداران دریایی
این گنجینه در طبقه اول این مکان قرار دارد، شما میتوانید بوسیله آسانسور خود را به طبقه +۱ برسانید و از دو گنجینه بی نظیر دیگر در این موزه دیدن کنید، این بخش از موزه به همت چندین زائر عاشق جانداران دریایی در سال ۷۹ شمسی افتتاح گردید و در آن هر نوع حیوان و صدف دریایی مختلف جهان تاکسی درمی شده و در معرض دید بازدید کنندگان قرار دارد، جالبه بدونید این بخش از موزه آستان قدس رضوی را خود مردم و عاشقان تاکسی درمی تکمیل کردند.
۸- بزرگ ترین موزه تاکسیدرمی ایران
در واقع گنجینه صدف و موجودات دریایی این مکان بزرگترین موزه تاکسی درمی شده جانداران دریایی در ایران لقب دارد که وسعت آن به ۵۰۰ متر مربع میرسد، شما میتوانید از کوچکترین حیوانات دریایی ماهیها تا بزرگترین آنها سفره ماهی و تمساح ها را به صورت تاکسی درمی شده و زیبا مشاهده کنید.
۹- گنجینه نقاشی موزه آستان قدس
یکی از محبوبترین بخشهای دیدنی موزه آستان قدس رضوی، قسمت گنجینههای نقاشی این موزه میباشد، شما میتوانید با ورود به این گنجینه که در طبقه +۱ در جنب گنجینه صدف و جانداران دریایی قرار دارد، از برترین اثار نقاشی مربوط به هنرمندان نام آشنای ایرانی و خارجی بازدید نمایید.
آثار قرار گرفته و نقاشیهای موجود در این بخش مربوط به رشتههای نقاشی سورئالیسم، ابستره، آگستره و … است و از مشهورترین تابلوهای نقاشی واقع در آن میتوان به ۶ اثر نقاشی اصلی از کمال الملک اشاره کرد، این گنجینه و بخش کلکسیونی در سال ۷۷ شمسی برای عموم مردم بازگشایی شد.
۱۰- گنجینه طروف باستانی
خوب پس از بازدید از گنجینههای طبق +۱ حال به طبقه +۲ میرویم، در این طبقه یکی دیگر از گنجینههای بی نظیر این مکان به نام گنجینه ظروف باستانی و تاریخی وجود دارد، ظرفهایی که در این گنجینه تا به اکنون جمع آوری شده مربوط به دورههای آریاییها، مادها، هخامنشیان، قاجاریه، زندیه، سامانیان، سلجوقیان و افشاریه میباشد.
۱۱- گنجینه مدال در موزه آستان قدس
دیگر بخش محبوب در بین گردشگران و بازدید کنندگان از موزه آستان قدس مشهد، بازدید از مدالهای اعطایی ورزشگاران نامی ایرانی و خارجی به حرم امام رضا میباشد، شاید به جرات میتوان گفت که اولین ورزشکاری که تمامی مدالهای خود را به موزه آستان قدس رضوی اهدا کرد، جهان پهلوان تختی کشتی گیر سالهای دور و قهرمان چندین دوره جهانی بود، این پهلوان در سالهای انتهای دوره پهلوی دوم مدالهای خود را که از مسابقات جهانی کسب کرده بوده به حرم امام رضا بخشید و پس از آن به مرور ورزشکاران دیگر در این امر خیر سهیم شدند، با گذشت سالها و حجم بالای مدالهای دریافتی از قهرمانان ایرانی مسوولین بخت در سال ۹۰ شمسی بخش گنجینه مدال های این محل را افتتاح کردند و سالیانه ورزشکاران زیادی مدال های خود را به این موزه اعطا میکنند تا در معرض دید اکثریت مردم قرار بگیرد، این گنجینه هم در طبقه +۲ قرار دارد.
۱۲- گنجینه سلاح در موزه آستان قدس
در همان طبقه دوم بمانید، گنجینه بی نظیر دیگری به نام گنجینه سلاح در همین طبقه قرار دارد، در این بخش از موزه آستان قدس رضوی شما میتوانید سلاحهای سرد و گرم تاریخی مربوط به دورههای سلجوقیان، غزنویان، افشاریه، صفویه، قاجاریه، زندیه و پهلوی را مشاهده کنید، سلاحهایی که بیشتر آنها نمونه هایی از کارد، چاقو، شمشیرهای فولادی، خنجر و تفنگهای دو لول و تک لول تاریخیست.
۱۳- گنجینه نجوم موزه آستان قدس
دیگر گنجینه موجود در طبقه +۲ موزه، گنجینه نجوم است، شما میتوانید در این بخش از موزه وسایل نجوم شناسی و علم نجوم که توسط دانشمندان بزرگی همچون خیام نیشابوری و ابوریحان بیرونی مورد استفاده قرار داشتند را بازدید نمایید، وسایلی که همانطور در تصاویر مشاهده میکنید نظیر تلسکوپهای تاریخی، کرههای قدیمی، قطب نماهای باستانی و …
۱۴- گنجینه ساعت موزه آستان قدس
آخرین گنیجنه موجود در موزه بزرگ آستان قدس رضوی گنجینه ساعت میباشد، این بخش از موزه هم در طبقه +۲ قرار دارد، ساعتهای آفتابی، ساعتهای شنی، ساعتهای مکانیکی، ساعتهای تاریخی و تقویمهای قدیمی از جمله آثار موجود در این گنجینه است.
۱۵- نمایشگاههای دائمی موزه آستان قدس
در این محل همیشه و تقریبا در تمام روزهای سال نمایشگاههای دائمی برگزار میشود که اکثر آنها مذهبی هستند، از مشهوترین این نمایشگاهها میتوان به نمایشگاه شورحسینی، نمایشگاه انقلاب اسلامی و نمایشگاه شیخ بهایی اشاره کرد که در دورههای مختلفی از سال تکرار میشوند.
۱۶- موزه فرش های نفیس آستان قدس
دیگر موزه و بخش مهم دیدنی در موزه آستان قدس رضوی، موزه فرش آن است، این موزه دقیقا در ورودی ساختمان مرکز موزه قرار دارد، این بخش از موزه در سال ۸۹ شمسی افتتاح گردید و ابتدای امر در آن فقط چندین تخته فرش مربوط به دورههای صفوی و قاجاریه قرار داشت که با گذشت سالها و کمکهای خیریه مردمی از سراسر ایران فرشهای نفیس دیگری در موزه فرش آستان قدس رضوی قرار گرفت.
در واقع یکی از بزرگترین موزههای فرش جهان موزه فرش آستان قدس میباشد، ساختمان این موزه در سه طبقه است و برای بازدید از آن دیگر لازم نیست که دوباره هزینهای پرداخت کنید، منتها ساعتهای بازدید از موزه فرش کاملا با موزه مرکزی آستان قدس متفاوت است، برای بازدید در روزهای مختلف هفته باید طبق برنامه زیر، به بازدید از آن مراجعه کنید :
- همچنین روزهای تعطیل این موزه تاسوعای حسینی، عشاورای حسینی و شب روزهای بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان میباشد.
سایر موزه های استان قدس رضوی
از دیگر موزه های موجود دراین مکان میتوان به موزه قرآن اشاره کرد که در آن قرآنهای نفیس و خطی و همچنین قران های مبوط به دست خط حضرت علی (ع)، قران امام حسین (ع) و قران خطی امام رضا (ع) اشاره کرد، ساعت بازدید از این موزه همانند موزه فرش بوده و برای ورود به آن باید مبلغ ۵ هزار تومان پرداخت کنید.
۱۷- موزه هدایای رهبری
دیگر موزه مشهور موجود موزه هدایای مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای میباشد، در این موزه هدایایی که سیاستمداران داخلی و خارجی در دورههای مختلف تاریخ انقلاب اسلامی به ایشان اعطا کردند وجود دارند، برای بازدید از موزه هدایای رهبری در روزهای شنبه تا چهارشنبه بین ساعت های ۸ الی ۱۲.۳۰ و در روز پنج شنبه ۸ الی ۱۱ و در روزهای جمعه ۸ الی ۱۲ مراجعه کنید، هزنیه ورودی به این موزه با موزه قرآن مشترک بوده و نیازی به پرداخت هزینه مجدد ندارید.
دیگر دیدنیهای موزه آستان قدس
دیگر بخش دیدنی در این مکان، گنجینه ای از آثار استاد فرشچیان میباشد، شما در این بخش میتوانید از ۱۸ تابلوی اعطایی استاد فرشچیان که مربوط به دورههای مختلف مذهبی از جمله تابلوی یا ضامن آهو، تابلوی امام حسین و … بازدید کنید، هزینه این بخش از موزه با موزه قرآن مشترک بوده و نیازی نیست دوباره پرداختی داشته باشید، ساعات بازدید آن دقیقا با موزه هدایای رهبری یکی بوده و روزهای تعطیل این موزه با مزوه قرآن یکی است.
چگونه به موزه آستان قدس بروم؟
برای مراجعه به موزه که در صحن کوثر قرار دارد میتوانید، بوسیله تاکسی، مترو و اتوبوس های تندرو و بی آر تی خودتون رو به حرم امام هشتم برسونید. نقشه و مسیریابی ابتدای مقاله به شما کمک خواهد کرد.
سخن پایانی
شما میتوانید در این مشهدگردی از آرامگاه پیرپالاندوز و گنبد طلا حرم امام رضا (ع) هم دیدن کنید، در انتها نظرات و سوالات خود را درباره موزه مرکزی آستان قدس رضوی مشهد بخش زیر کامنت کنید .
بیشتر بخوانید
موزهی بسیار دیدنی، با آثار منحصر به فرد و تاریخی، مدالها و جامهای اهدایی قهرمانان و پهلوانان، و همینطور آثار مینا کاری مرحوم استاد شکرالله صنیع زاده و وسایل علمی قدیمی و عتیقه اهدایی دکتر جلال الدین تهرانی.. در قسمت زیر زمین موزهی پول و تمبر بسیار دیدنی و نایاب.. در طبقهی بالا موزه علوم و صنایع نظامی و موزه آبزیان. در قسمت ورودی موزه ها سمت چپ موزهی فرش با فرشهایی قدیمی و قیمتی و نایاب.. موزه ی هنر با نقاشی های تک و کلکسیونی و قدیمی که از حراجی های دنیا در زمان پهلوی دوم خریداری شده بود.. همهی زائرین حرم امام رضا رو دعوت میکنم چند ساعت وقت بزارن و از این مجموعه موزه دیدن کنن
خیلی عالی بود ولی حتما قبل از اینکه برید داخل موزه غذا و خوراکی بخورید و اگه کار واجبی دارید اول برید انجام بدید و بعدش برید ۳ الی ۴ ساعت برید و دیدن کنید و لذت ببرید و سکه ای دوران بهرام گور رو هم میتونید ببینید و تابلو های استاد کمال الملک خیلی خوبن
مکانی بسیار جذاب و دیدنی بود فقط نکته ای که لازم است مورد ملاحظه قرار گیرد عدم وجود راهنما در بخش های مختلف بسیار محسوس بود
موزه ای بسیار ارزشمند و تاریخی
که شکوه هنر ایرانی در کوچکترین اشیای موزه به خوبی دیده میشه.
من که بازم باید در اینده نگاه دقیق ترین بیاندارم
با سلام و احترام.
اینجانب در تیرماه ۱۴۰۲ از این موزه بازدید کردم.
هزینه ی بلیط برای هر نفر ۱۲۰۰۰تومان بود.
وقتی وارد موزه می شوید، در ورود موزه ی فرش در سمت چپ و در ورود موزه مرکزی در سمت راست قرار دارد.
در ورودی موزه یک فروشگاه صنایع دستی و… هم وجود دارم که قیمت هایشان نسبت به بیرون و بازار کمی گران تر است(در طبقات دیگر موزه هم همین گونه می باشد)
موزه فرش شامل سه طبقه می باشد که بر اساس دوره های تاریخی، نوع فرش و شهرهای یافت شده یا اهدا شده تقسیم بندی شده اند؛ از نظر من موزه ی فرش می توانست تنوع، جذابیت و مجموعه فرش های بیشتری را ارائه کند.در طبقه ی سوم موزه نمایش فرش ها بر اساس شهرهای مختلف است که در اینجا می شد از فرش های شگفت انگیز شهرهای دیگری هم بهره برد.
موزه ی مرکزی نیز شامل طبقات مختلفی از جمله تمبر و پول، هنر و نقاشی، جاندارن، اشیاء تاریخی و… است.
طبقه ی مربوط به جاندارن(آبزیان) بسیار جذاب است و بیشتر شامل هدیه های جناب عبدالله میرشکاری است.
در طبقه ی تمبر و پول هم آثار زیبایی از جمله سکه ها و پول های دوران مختلف و کشور های مختلف و همچنین تمبر ها و نامه هایشان را تماشا کرد.
در طبقه ی هنر و نقاشی هم آثار زیبایی وجود دارد، در این قسمت تابلو های نقاشی هم وجود دارد که بعضی از آنها به موزه تقدیم شده اند و بعضی ها توسط موزه خریداری شده اند.
در موزه ی مرکزی در میان اشیاء تاریخی در گروه قفل ها، قفل چالشتر(چالشتر، یک شهر در شهرستان شهرکرد، استان چهارمحال و بختیاری) به چشمم آمد اما چیزی که ناراحتم کرد این بود که جلوی آن اسم اصفهان آمده بود اما هیچ اشاره ای به شهرکرد و چهارمحال نشده بود.
به هر حال موزه ی خوبی است و علاقه مندان می توانند لذت ببرند.
اگه به حرم رضوی مشرف شدید حتما از این موزه دیدن کنید که آثار تاریخی زیادی در موضوعات مختلف در این موزه وجود داره و فقط درباره حرم رضوی نیست ، این موزه بخش های مختلفی رو داره که به چند قسمت فرش ها ، آثار بین الملل ، حیوانات ، هنر ، افتخارات و … تقسیم میشه.
موزه آستان قدس رضوی که در صحن کوثر آن امام همام قرار دارد.مکانی بس دیدنی وجالب است.این موزه در چندین طبقه بوده که طبقه زیرین آن مربوط به تمبر وسکه وزیورآلات بوده وطبقه همکف مربوط به تاریخچه خود آستان مقدس رضوی بوده وطبقه مثبت یک مربوط به آبزیان وتابلوهای نقاشی وخراطی بوده وطبقه مثبت دو هم مربوط به سلاح ومهمات ومدال های ورزشی اهدائی ورزشکاران میباشد.در ورودی طبقه همکف در سمت چپ هم موزه فرش قرار دارد…من برای چندمین بار بود که از این موزه دیدن میکردم ولیکن این دفعه به اتفاق دخترم وخانواده بوده وزیباترین وجالبترین قسمت های موزه…قسمت تمبر.مدال های ورزشی.آبزیان وسلاح ومهمات میباشد
موزه بزرگی محسوب میشه، و موضوعات مختلفی رو پوشش میده، از آثار هنری مثل نقاشیها و تمبرها، تا ابزار و آلات قدیمی و همچنین موضوعات تاریخی، توجه داشته باشید که این موزه مرکزی هست، و بخش فرش هم همینجا قرار داره که حین مراجعه امروز اعلام شده بود بسته هستش. برای آثار قرآنی که موزه شماره ۳ هستش باید به جانب راست این محل مراجعه کنید یعنی دو محل کاملا مستقل هستند.
فروردین ۱۴۰۲
فضای موزه مرکزی ۴ طبقس که شامل موزه تمبر و پول، موزه طبیعی، نقاشی و نجوم، موزه سلاح و موزه تاریخ حرم هست.
تقریبا برای هر علاقه و سلیقه ای این موزه میتونه دیدنی باشه
توضیحات اشیا مختصر و مفیده و توی هرطبقه غرفه هایی برای خرید محصولات فرهنگی و سوغاتی و یادگاری هست
امیدوارم مفید باشه
در مرداد۱۴۰۲ هزینه بلیت ورودی ۱۲هرار تومان برای هر نفر بود. موزه فرش در یک ساختمان مجزا در سمت چپ ورودی قرار داره. موزه مرکزی چهار طبقه داره، شامل موزه تمر و اسکناس در طبقه زیرزمین، موزه جذاب تاریخ حرم با آثاری از دوره های صفویه، نادری، قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی در طبقه همکف. موزه نقاشی با آثاری از استاد کمال الملک و … و گنجینه جذاب آبزیان در طبقه اول و در نهایت موزه نجوم، ساعت و سلاح در طبقه دوم.
در یک ساختمان دیگه در ضلع شمالی صحن کوثر موزه نقاشی های اهدایی استاد فرشچیان و … وجود داره.
یه نکته جالب در عکس های ۷۰سال قبل حرم انبوه درختان در شهر مشهد بود که الان انبوه ساختمان شده. راهنمای خوبی از آثار تهیه شده. یه نکته جالب دیگه سنگ قبر عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه قاجار بود که فرمانده ایران تو جنگ های ایران و روسیه بود.