سیزده به در یکی از مهم ترین رسوم ایرانیان باستان در گذر تاریخ بوده که همچنان در قرن بیست و یک این رسم دیرینه در اکثر نقاط کشور و همچنین ایرانی های مقیم کشورهای خارجی اجرا می شود ، برخی عقیده به نحسی این روز دارند و برخی دیگر آن را به عنوان یک جشن معنا می کنند ، آخرین روز از ایام نوروز باستانی مردم با گردهمایی در دامان طبیعت به قولی این روز نحس را از خود بیرون می کنند ، برخی از جوانان مجرد با سبزه گره زدن سعی در باز کردن بخت خود دارند و برخی دیگر تنها به برپایی یک پیک نیک ساده اکتفا می کنند ، در این مقاله هر آنچه درباره سیزده به در باید بدانید را تشریح کرده ایم تا بیشتر با فلسفه این روز مهم آشنا شوید ، با این تودی همراه باشید .
روز طبیعت
به طور رسمی روز سیزدهم فروردین هر سال با عنوان روز طبیعت در تقویم ملی ثبت شده است و تقریبا هر ایرانی همراه دوستان و اعضای خانواده با همراه داشتن لوازم بیرون شهر یک گردهمایی درر آخرین روز نوروز می گیرند تا آغازی خوش یمن برای شروع روزهای کاری سال شود .
وجه تسمیه سیزده به در
وجه تسمیه سیزده به در در زبان پارسی یعنی دره و دشت ، حال اینکه برخی معتقد هستند این روز بسیار نحس بوده و باید آن را در دل طبییعت سپری کرد تا نحسی آن از بین برود ، البته خیلی از مردم آن را به چشم یک پیک نیک ساده می بینند و از فلسفه آن اطلاعی ندارند .
برپایی پیک نیک
در این روز اکثر مردم با همراه داشتن لوازم پیک نیک همراه سایر دوستان در محیطی بیرون شهر یا باغ های خود این روز را در کنار هم سپری می کنند تا با خاطره ای خوش سال جدید را به طور رسمی شروع نمایند .
فلسفه سبزه گره زدن
فلسفه سبزه گره زدن در این روز چیست ؟ البته این مورد در سال های اخیر کمی از مد افتاده ، ولی همچنان برخی از جوانان مجرد این اقدام را انجام می دهند تا بخت خود را باز کنند ، همچنین در برخی مناطق ایران سبزه گره زدن به معنای آرزو کردن است ، یعنی ابتدا نیت خود را به زبان می آورند و پس از آن سبزه ای گره می زنند تا هر چه سریعتر به آن دست یابند ، فلسفه دقیق این آئین را می توان از کتاب اوستا زرتشتیان متوجه شد ، در این کتاب درج شده یک دختر و پسر عاشق با نام مشیه و مشیانه که عاشق یکدیگر بودند با گره زدن سبزه به آرزوی دیرینه خود یعنی ازدواج دست یافتند و از همین رو هنوز برخی از مردم این رسم را اجرا می کنند .
فلسفه سبزه به آب انداختن
شاید از خود بارها پررسیده اید فلسفه سبزه به آب انداختن در روز سیزده به در چیست ؟ خوب از آنجایی که در ایران باستان کشاورزی مهم ترین شاخه در آمدی مردم را داشته ، ایرانی ها در روزهای آخر اسفند ماه با کاشت دانه های جو ، گندم و گیاهان دیگر سبزه ای برای خانواده تهیه می کردند تا به نوعی محصول بهتری در آن سال برداشت کنند ، همچنین این سبزه را در روز سیزدهم به رود یا آب روانی پرتاب می کردند تا مشکلات و شر از آنها دفع گردد ، حتی در برخی نقاط بومیان عقیده داشتند که با لمس سبزه خانواده ای دیگر همه مشکلات به آن نفرات منتقل می شده است ، امروزه در قرن ۲۱ پرتاب سبزه به آب کاری دور از انسانیت بوده و چیزی جز دردسر برای مسوولین نظافتی نخواهد داشت .
دروغ ۱۳ چیست ؟
دروغ ۱۳ یک رسم من در آوردی در تاریخچه ایرانیان است که هیچ سنخیتی با این جشن باستانی ندارد ، برخی در این روز انواع دروغ ها را به دیگران می گویند تا با این سبک دروغ سیزده خود را تکمیل کرده باشند ، در واقع این دروغ مربوط به تقویم میلادی و اولین روز ماه آوریل است که فرنگ نشینان با دروغی بزرگ سعی بر شوکه کردن دیگران دارند ، در سال ۱۳۲۲ خورشیدی یک روزنامه نگار ایرانی با نام اسماعیل پوروالی همه روزنامه را دروغ های بزرگ به چاپ رساند تا از آن پس این رسم به مرور زمان در بین مردم نهادینه شود .
فال گوش ایستادن
یکی از آداب جالب و تقریبا خنده دار در این روز فال گوش ایستادن است ، در گذشته مردم با این کار سعی بر پیش گویی زندگی خود داشتند ، بعد از ایستادن یواشکی در پشت در خانه ای ، اولین جمله یا کلمه ای که از فردی می شنیدند آن را به عنوان پاسخ نیت خود برداشت می کردند.
سایر آداب و رسوم ۱۳ به در
از سایر آداب و رسوم ۱۳ به در می توان به اجرای بازی های گروهی نظیر فوتبال و والیبال ، تهیه بادبادک ، هفت سنگ ، کشتی پهلوانی ، چوب بازی اشاره کرد که در نقاط مختلف جغرافیایی ایران همچنان اجرا می شوند ، همچنین در برخی مناطق دیگر انواع فال ها نظیر حافظ ، عطسه و قهوه گرفته می شود و تعدادی دیگر با پرتاب یک سنگ به پشت سر خود همه بلاها را از خود دفع می کنند .
غذاهای ۱۳ به در
غذاهای ۱۳ به در هم خود شامل روایت ها و داستان های متعددی می شود ، مهم ترین غذای باستانی تهیه آش با سبزی های بیابانی است که در استان های خراسان و سیستان انجام می شود ، مقلا در شمال کشور پخت حلوا و در استان های مرکزی ایران آش دوغ ، کاهو با سکنجبین و در بخش های غربی آش بلغور تهیه می شود که در میانه روز همراه دیگر اعضای خانواده میل می شوند .
سیزده به در نحس نیست
همین ابتدای این بخش بگم که سیزده به در نحس نیست ، در هیچ منبع تاریخی یا باستانی ، کتیبه ها و سایر موارد بحثی از نحس بودن این روز بیان نشده است ، بلکه این روز بسیار هم فرخنده و در بین مردم به عنوان یک جشن اجرا می شده است ، داستان این نحسی از روایتی زرتشتی می آید که می گوید عمر کره زمین دوازده هزار سال است و در ابتدای هزاره سیزدهم کره زمین از شر ، بدی ، انسان های پلید و شوم پر می شود و تقریبا انسان خوبی باقی نمی ماند ، پس از آن روز رستاخیر فرا می رسد تا جهاناز پلیدی ها پاک گردد ، پس در واقع این روز نه تنها یک جشن ، بلکه یک روز پاک شدن از پلیدی ها است .
در یک روایت دیگر آمده است که این سیزدهمین روز در تقویم مصری های باستان بوده که اتفاقات نا خوشانیدنی برای بومیان افتاده است و برخی دیگر می گیوند در این روز یک ستاره مهیب به زمین برخورد کرده و هزاران اسنان کشته شده اند ، این خرافات به قدری در ایران رشه کرده است که امروزه برخی از مردم از عدد ۱۳ به هیچ عنوان استفاده نمی کنند و آن را به به سبک ۱۲+۱ می نویسند تا نحسی آن ، دامانشان را نگیرد ، همچنین در آئین مسیحیان ۱۳ بسیار شوم و نا مبارک است .
کشته شدن ایرانیان باستان
یکی دیگر از خرافات مشهور بین مردم این است که در روز سیزده به در هزاران ایرانی توسط یهودیان قتل عام شده اند ، این نه تنها موثق نیست بلکه در هیچ منبع تاریخی از آن یاد نشده و به غلط بین برخی رواج پیدا کرده که ایرانیان باستان در این روز توسط سربازان یهودی به طور فجیعی کشته شده اند .
سیزده به در در طول تاریخ
سیزده به در در طول تاریخ هم داستان های جالبی دارد ، اول اینکه باید بدانید این جشن توسط جمشید از پادشاهان ایرانیان باستان بنیان گذاشته شد ، این شخصیت بعد از اینکه چندین سال متوالی در آخرین روز نوروز به دشت سفر می کرد ، سایر مردم هم این رسم را به یادگار از وی آموزش دیدند ، به طور کلی محققین عمر این جشن را بالغ بر ۴ هزار سال می دانند که در نوع خود قدیمی ترین جشنواره جهانی ، حتی قدیمی تر از کریسمس محسوب می شود .
سیزده به در امروزه
همه این موارد برای معرفی یک جشن باستانی بود ، حال اینکه امروزه اتفاقات قجیع ترین از نحسی و خرافات در این روز می افتد ، از کشته شدن میلیون ها ماهی قرمز بی گناه ، تا بیرون ریزی میلیون ها کیلو دانه برنج ، گندم و سایر نعمات الهی ، به گفته برخی در این روز تعداد نیم میلیون درخت در ایران برای هیزم قطع و سوخته می شوند و همچنین اکثر مسیرهای آبی نظیر جوی ها ، چشمه ها ، رودخانه ها به آلوده ترین شکل ممکن در می آیند ، اگر خود جمشید ( مبدع سیزده به در ) هم زنده بود راضی به این همه اتفاقات زشت و زننده در عصر تکنولوژی نبود .
سخن پایانی
دوستان عزیز لطفا در سیزده به در درختی را آتش نزنید ، ماهی برای نوروز نخرید و طبیعت را کثیف نکنید ، این امور در تمدن چند هزار ساله ایرانیان هیچ جایی ندارد ، تنها به برپایی یک بیرون شهر همراه دوستان اکتفا کنید ( حتما لازم نیست طبیعت را به گند بکشیم تا سیزده را بدر کنیم ) ، شما می توانید نظرات ، سوالات و تجربیات خودتان را در بخش زیر کامنت کنید.
بیشتر بخوانید
