زیگورات چغازنبیل شوش ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو و میراث ملی ایران می باشد که از قدیمی ترین بناهای تارخی کشور شناخته می شود ، این سازه مربع شکل که در ضلع خود ۱۰۶ متر طول دارد با سه حصار متحدالشکل به معبدی عجیب در مرکز آن می رسد که با معماری بی نظیر در دسته جاذبه های مذهبی ایران قرار دارد و امروزه گردشگران خارجی فراوانی از آن بازدید به عمل می آورند .
همچنین به گفته مورخین این بنا توسط دو شخص مهم مذهبی ایران باستان یعنی اینشوشیناک و نپیریشا از خدایان مهم عیلامی ها طراحی و ساخته شد ، در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری ایران و در این پست با راهنمای بازدید از چغازنبیل شوش آشنا خواهید شد ، با این تودی همراه باشید .
چغازنبیل
این مکان عظیم ترین اثر تاریخی ایران واولین اثر ثبت شده ایرانی در میراث فرهنگی یونسکو هست. که خاور شناسان ان را اولین مکان مذهبی ایران میدانند ، زیگورات (چغازنبیل) در استان خوزستان و شهرستان شوش واقع شده است ویکی از اثار فرهنگی با قدمت تاریخی که در زمان ایلامی ها درحدود ۱۲۵۰سال پیش ازمیلاد توسط اونتاش گال پادشاه بزرگ ایلام باستان برای ستایش ایزد اینشو شیناک نگهبان ساخته شده است ، این اثر باستانی بخش به جا مانده ازشهر دورانتاش است .
بخشهای چغازنبیل
زیگورات – معبد الهه اینشو شیناک – میزقربانی – مجموعه معابد شمال غربی – معبد چهرگوش غربی – معبد چهارگوش جنوب شرقی – نیایشگاه سه گانه-دروازه بزرگ – دروازه ارابه ها-دروازه شمال شرقی در حصار اول این مکان قرار دارد . حصار دوم ان شامل معبدهای حصار اول و بنا های تاریخی چغازنبیل مثل (دروازه شوش _گذر گاه شاهی …) را دربرمیگیرد حصار سوم هم محدوده شهر را نشان میدهد.
بنای اصلی چغازنبیل
بنای اصلی زیگورات در اصل ۵ طبقه بوده که در اثر برخورد با عوامل فرساینده طبیعی ازبین رفته و امروز فقط دو طبقه از ان باقی مانده است، این طبقات به صورت موازی نسبت به یکدیگر از سطح زمین قرار گرفته اند، حصار اطراف محوطه ۱۶۲۵۰ متر، اضلاع این اثر ۱۰۵*۱۰۵متر بوده ، ارتفاع آن از سطح زمین ۵۳ متر است، که اکنون فقط ۲۵متر از ان باقی مانده است، حیاطی با ابعاد ۴۰۰*۴۰۰متر مربع در پیرامون این اثر به وجود امده است.
این مقاله یکی از اسرار آمیز ترین و جذابترین و اولین اثرهای تاریخی کشور عزیزمون ایران که پس از سال ها سر از دل خاک این سرزمین کهن بیرون اورده و با قدمت ۱۲۵۰ سالش در دشت صاف شوش خودنمایی میکند ، را معرفی میکنیم ، این بنای تاریخی که مورد تو جه کل دنیا قرار گرفته و یکی از برجسته – ترین نماد های کشور ایران هست و مکان مناسبی برای سفر به تونل زمان و گشت گذار در تاریخ – فرهنگ مذهبی مردم آن زمان و آزاد شدن ذهنمون از دغدغه ها و مشکلات خستگی های امروزه هست .
در دل این بنای تاریخی و قدیمی ترین تصفیه خانه دنیا قرار گرفته است ، در معماری ان از قدیمی ترین کاشی ها در نوع خودش استفاده شده است ، باعث تشکیل شرکت نفت ایران شده که این نیایشگاه در حمله اشور بانیپال به همراه تمدن ایلامی نابود شد، در زمان پهلوی دوم بدست رومن گیرشمن فرانسوی از ان خاک برداری شد.
وجه تسمیه چغازنبیل
زیگورات از زقوره اکدی سامی به معنی قله کوه و مکان مرتفع امده است ، دورانتاش نیز از ترکیب دو واژه BURو عیلامی به معنی مکان منزلگاه و اونتاش نام پادشاه ایلامی که دستور ساخت این بنا را داده است.واژه چغازنبیل به زبان لری به معنا تپه سبدی است. ساکنان محلی به تپه های غیر طبیعی(چغا)می گویند و زنبیل نیز به معنا سبد است و از اونجای که این محل قبل از کشف به شکل سبد وارونه بوده به ان چغازنبیل می گویند و زیگورات در زبان سومربه معنای معابد چندطبقه پله ای شکل است.
چگونگی کشف چغازنبیل
درسال۱۸۹۰میلادی زمین شناس سرشناس ژاک مورگان گزارش می دهد که در ناحیه چغازنبیل معادن نفت وجود دارد که همین کشف باعث تاسیس شرکت نفت ایران شد، پس ازگذشت ۵۰ سال مهندسانی که سرگرم فعالیت نفتی در این مکان بودند اجری را پیدا کردند ، که روی ان نوشته های بود.اجر را برای باستان شناسی که در شوش کاوش میکردفرستادند و پس از یک زنجیره کاوش های که در این اثر صورت گرفت به کشف معبد و آثار مهم دیگری انجامید، دیوارهای متمادی این بنا به شکل زنبیل وارونه زیر خاک بود تا اینکه بدست رومن گیرشمن فرانسوی از آن رو نمایی شد .
میز قربانی
در اطراف معابد بر روی کفه اصلی دو سکوی بریده دیده میشود که فرضیه های مختلفی در مورد آن ها گفته شده برخی انها را قربانگاه و برخی دیگر مربوط به ستاره شناسی و ساعت خورشیدی دانسته اند و دومارو پنج زن در اطراف آن قرار دارد.
معابد هیش متیک و وروهوراتیو
این معبد در حوالی دروازه شمال شرقی تمنوس (حصار اول)قرار داردوقف دو الهه مذکر به نام هیش متیک و وروهوراتیوبوده، در این معبد۲۱ اجر کتیبه دار پیدا شده که نام دو خدای باستانی ایلامی ها روی ان ها نوشته شده است.
دروازه شوش
این دروازه در دیواره جنوب غربی قرار دارد که به سمت شوش می باشد ، ۴ برج به این دروازه چسبیده بودند و گذر گاه باریکی به وجود اورده بودند ، که این دروازه با خشت شکسته پوشیده شده و زمین بیرون این دروازه را با سنگ ریزه ساخته اند.
برج نور کیپرات
این برج که در وسط دیواره جنوب شرقی ودر نزدیکی گذر گاه شاهی است در ساختآن از آجر استفاده شده است .
گذر گاه شاهی
در دیوار جنوب شرقی دروازه وجود داردکه به گذر گاه شرقی مشهور است این دروازه تنها دروازه تنها دروازه ای که پلکانی خم شده به شکل ارنج دست دارد و در امتداد طول دیواره جنوب غربی اش سکوی به عرض دو آجر وجود دارد.
دروازه ارابه ها
این دروازه در گوشه جنوبی حصار اول واقع شده است ، کف دروازه سنگ فرش شده و بر روی آن اثری مثل چرخ گاری دیده میشود به همین دلیل به ان دروازه ارابه ها می گویند.
دروازه شمال شرقی
عظیم ترین ومهم ترین دروازه تمنوس است که ۴ برج دارد و تمام سطح دروازه با آجری های شکسته پوشیده شده است .
مجموعه غربی
دیوار های این بنا از اجر های شکسته شده تشکیل شده است و یک آشپز خانه معمولی هم در آن وجود دارد، این بنا برای اقامت کارگران بنا شده بوده.
نیایشگاه نوسکو
این مکان که در محوطه اقامت شاه قراردارد به شکل(T)انگلیسی بوده و نیایشگاه خصوصی شاه و خانواده سلطنتی بوده است.
کاخ ارامگاه
درضلع جنوب شرقی چغازنبیل ودر نزدیکی حصار سوم بنا های قرار دارد که به ان محوطه شاهی میگویند . کاخ ارامگاه در این محوطه قرار داردبه دلیل وجود پنج مقبره در زیر زمین به شکل سرداب این نام را روی آن گذاشته اند.
موقعیت جغرافیایی
در جنوب غربی ایران در ایران در استان خوزستان شهرستان شوش است، این سازه در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش و ۳۵ کیلومتری شهرستان شوشتر می باشد ف اما به خاطر واقع شدن در غرب رود خانه دز-مرز این دو شهرستان-در تقسیمات کشوری جز شهرستان شوش هست.
بیشتر بخوانید
روز دوم مسافرت هم بعد از بازدید از محوطه باستانی هفت تپه و همچنین موزه محوطه باستانی هفت تپه و همچنین بعد از غذا خوردن غذای سنتی مخطئه عربی در اصفهان بوعلی رفتم برای به سمت زیگورات چغازنبیل کارخانه نیشکر هفت تپه را هم توی مسیح دیدم زمان علی کامیونها و تریلی های بسیار بزرگ با فضای بسیار بزرگ آنجا قرار در رفت و آمد بودند که علاوه بر خطرساز بودند خیلی جالب بود که نیشکر زیادی حمل می کنند توی راه مزارع نیشکر خیلی زیاده و تا اینکه به زیورات چغازنبیل رسیدم یک بنایی که در هفت طبقه توپر ساخته شده مربوط به پادشاهان قدیمی که مردم بدبخت رو سرکار گذاشتن با زرق و برق هایی که آنجا قرار دادن مثل شیشه کاری ها آینه کاری ها ورودی های مختلف و غیره مردم را به عبادت گذاشتند تا برای آنها کار و عبادت بکنند همچنین خاطی برای نذر کردن و اهدای قربانی هاشون آنجا قرار دادند همچنین به همین شکل مردم بیچاره رو سرکار گذاشتن چرخی توی محوطه زدیم و قسمت جالب اون این بود که آجرهایی که آقای گریشمن سازنده کاخ آپادانای شوش کم آورده بود از زیورات چغازنبیل برده بود من اولش فکر نمیکردم که این آجرها مال ۳۷۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد باشه اما وقتی که یکی از راهنماها گفت که روی ردیف پانزدهم طبقه اول جملات و عباراتی نوشته شده که حاکی از این بود که نفرین خدایان بر افرادی که این قلعه را خراب کنند برام خیلی جالب بود سیستم دفع فاضلاب داشت دستور شام مغازه های زیادی آنجا بودند که قیمتشون یی خورده بالا بود البته منظورم صنایع دستی هستش روز بد صنایع دستی آپادانا و قلعه شوش دیدم قیمتش بهتر بود بعد از زیگورات چغازنبیل یکمی توی شرت چرخیدم و یه هندونه خریدم که داغون داغون داغون بود و همونطوری پرت کردم دور
زیگورات دوراونتاش (به آشوری: Dūr Untaš، به ایلامی: Āl Untaš dNapiriša)که بیشتر با نام چُغازَنبیل شناخته میشود، نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در تمدن ایلام ساخته شد. این زیگورات، بنای مرکزی محوطه باستانی به‌جای مانده از مجموعهٔ ایلامی دوراونتاش (شهر اونتاش) است که نزدیک شوش در استان خوزستان قرار گرفته‌است. چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان اولین اثر تاریخی از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و معماری منحصر به فرد آن، در کنار زیگورات‌های کشف شده در میان رودان، برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ و میراث فرهنگی جهانی شناخته شده‌است. تا پیش از کشف زیگورات‌های کُنار صَندَل و تپه سیَلْک، چغازنبیل تنها نمونهٔ یافت شده از این نوع بنا در ایران بود. خاورشناسان چغازنبیل را کهن‌ترین ساختمان مذهبی شناخته شده در ایران میدانند
چغازنبیل اولین اثر تاریخی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است؛ محوطه‌ای که ۱۰۰ هکتار وسعت دارد و در واقع یک شهر به‌جای مانده از دوره ایلامی (دوره قبل از مادها) است. زیگورات چغازنبیل یا معبد چغازنبیل بنایی مطبق، شگفت‌انگیز، شاخص و مهم‌ترین بنای باقی‌‌مانده از این شهر باستانی در پنچ طبقه و به ابعاد ۱۰۵ در ۱۰۵ متر است که به‌صورت هرم از پایین به بالا کوچک‌تر می‌شد و بر بلندای آن معبد کوچکی قرار داشت.
ارتفاع این معبد ۵۲ متر بوده که امروزه تنها ۲۵ متر آن در دو و نیم طبقه باقی مانده است. چغازنبیل در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد به دستور یکی از قدرتمند‌ترین پادشاهان ایلامی برای پرستش و عبادت خدایان ایلامی ساخته و در سال ۶۴۰ پیش از میلاد، به فرمان آشور بانی پال، پادشاه آشوری‌ها، ویران شد.
اولین اثر ثبت میراث جهانی یونسکو در ایران
بی نطیر هست به نظرم. در سفر به خوزستان اصلا از دستش ندید. هنوز برخی اجرهاش هست که خط میخی داره.
مکان فوق العاده جذاب و دیدنی
چشم انداز عالی نخل های خیلی بلند گندمزار درخت های کنار به وفور دیده میشه
فروردین هوا عالی بود
برای اسکان از خانه های بومگردی در روستای نزدیک به زیگورات میتوانید استفاده کنید که مبلغ کمی برای هر شب میگیرند
مردم بسیار خونگرم و مهمان نواز دارد ، زبانشون شبیه عربی هست
صبح تون رو با سرشیر و کره و پنیر گاومیش شروع کنید و تا میتوانید از بکر بودن این مکان زیبا لذت ببرید
تجربه جالبی بود و دوستش داشتم .اینکه حس میکردم در جایی هستم که قدمت طولانی دارد و همچین سازه ای رو در آن زمان ساختن احساس غرور میکردم
درود بر نیاکان ما
دارای پارکینگ و راهنما صوتی بود
مکانی باستانی از ۳۲ قرن پیش که بزرگترین معبد زیگورات کشور نیز می باشد …به تمدن خود افتخار کنیم
و تو چه می دانی که این زیگورات چیست! یک شاهکار است. شاهکاری از قدرت، معماری و تمدن ایلامی. باید وارد این محوطه بشوی تا عظمت آن را درک کنی. فضایی که روح تورا تسخیر می کند و کافیست کمی چشمهایت را ببندی و خودت را در آن تمدن و آن شهر بزرگ تصور کنی. به نظر من زیگورات شوش، بعد از تخت جمشید از عظیم ترین محوطه های باستانی ایران است. وقتی این زیگورات را از نزدیک دیدم، یاد تمدن باستانی و معبد تیکال در گوآتملا افتادم. آنجا هم بسیار پر ابهت و زیباست. البته تیکال حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد بنا نهاده شده، و از زیگورات جوانترا ست. چند نکته قابل ذکر:
۱-هنگام بازدید مراقب اجرها و دالانهایی نیمه باشید.
۲-برای درک بیشتر حتما از عینک های سه بعدی استفاده کنید که درون محوطه در اختیار شما قرار داده می شود.
هر گز روی دیواره های نیمه بالا نروید. بگذارید این بازمانده برای آیندگان و نسله ای آینده هم باقی بماند.
۳- پیشنهاد می کنم در این محوطه زیبا برای چند دقیقه هم که شده، مدیتیشن کنید. فضا بسیار انرژی بالایی دارد.
۴-قبل از رفتن به داخل محوطه و اطراف زیگورات، کمی مطالعه کنید تا از ساز و کار و معماری ان بیشتر آشنا شوید.
۵- موقع بارندگی ممکن است قسمتهایی از جاده دسترسی، گل الود شود.مراقب باشید.
زیگوارت چغازنبیل
تمدن های باستانی ای که در آسیای غربی زندگی می کردند از سبک خاصی از معماری برای ساختن مکان های مذهبی استفاده می کردند. آن ها با آجر برج های پله پله ای هرمی شکلی می ساختند که اسمش زیگورات بود. شاید بپرسید معنی زیگورات چیست؟ زیگورات به معنای بالا رفتن به سوی آسمان است و ساختش حدود ۴۲۰۰ تا ۲۵۰۰ سال قبل متداول بوده است. از آنجایی که این زیگورات ها مکان های مقدسی بودند برای ساختشان از بهترین مصالح خشت یا آجر گلی استفاده می شد. حتما برایتان جالب است که بدانید یکی بزرگ ترین و سالم ترین زیگورات های به جای مانده در جهان در کشور ماست: زیگورات چغازنبیل که اسمش به لیست میراث جهانی رفته و برای خودش آوازه ای در جهان دارد.
این بار هم به شهر باستانی شوش در استان خوزستان می رویم شهری که تعدادی از باارزش ترین آثار تاریخی را در خود جای داده است و به قدمت طولانی اش می بالد. برای دیدن چغازنبیل که اولین مکان مذهبی ایران بوده باید به ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه بروید. به محض اینکه چشمتان به شکوه این بنا بیفتد کنجکاوی تان گل می کند که چه کسانی و کی همچین بنایی را برای آیندگان به یادگار گذاشتند؟ چغازنبیل نیایشگاهی است که حدود ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح توسط ایلامی ها ساخته شد. در آن زمان پادشاه ایلام باستان چغازنبیل را در وسط شهر و در مرتفع ترین نقطه ساخت تا مکانی باشد برای ستایش خدا.
چند سالی از ساخت چغازنبیل گذشته بود که حمله آخرین پادشاه آشوریان به این ناحیه تمدن ایلامی و زیگورات را از بین برد. چندصد سال بعد در سال ۱۸۹۰ زمین شناسی در همین ناحیه نفت پیدا کرد و اینگونه شد که اینجا به مکانی برای فعالیت های نفتی تبدیل شد. اما حدود ۶۰ سال بعد اتفاق مهمی افتاد؛ در سال ۱۹۳۳ در این محل آجری پیدا شد که به کشف کامل چغازنبیل از دل زمین انجامید. چغا به معنی تپه و زنبیل به معنی سبد است که به مکان بنا بر روی تپه اشاره می کند و آن را مثل زنبیل برعکس می داند.
بگذارید کمی هم از ویژگی های ظاهری این بنا برایتان بگوییم تا بیشتر با آن آشنا شوید؛ بنای چغازنبیل ظاهری مربعی شکل دارد و حصارهای دایره‌ای دور آن را احاطه کرده اند. چغازنبیل در ابتدا ۵ طبقه و بلندی ارتفاعش ۵۲ متر بود امروز اما فقط ۲ طبقه و نیم آن به جای مانده و ارتفاع آن ۲۵ متر و زیربنای مربعی شکل آن ۱۰۵ متر در ۱۰۵ متر است. شاید بپرسید تعداد طبقات این زیگورات چگونه تخمین زده شده است؟ اگر شیب طبقات هرم را بررسی کنید و اینطور فرض کنید که پله ها با همین شیب به طرف بالا رفته اند در این صورت در طبقه ی پنجم پله ها به نزدیکی مرکز می رسند و این یعنی به راس هرم رسیده ایم و طبقات تمام شده است. ۴ گوشه این مکان مذهبی به سمت چهار جهت اصلی قرار دارد و به خوبی نشان می دهد که در آن زمان جهت های اصلی کاملا شناخته شده بوده اند….